`Başörtüsüne iptal talebi reddedilmeli`

Anayasa Mahkemesi Raportörü Osman Can, üniversitelerdeki başörtüsü yasağını kaldıran anayasa değişikliğinin iptali talebine ilişkin raporunu tamamladı. Başkan Haşim Kılıç'a teslim edilen rapor, üyelere de dağıtıldı. Yüksek Mahkeme, Kılıç'ın belirleyeceği tarihte toplanarak konuyla ilgili kararını verecek. Alınan bilgilere göre raporda, anayasa değişikliğinin ancak şekil yönünden incelenebileceği hatırlatıldı. Anayasa'nın 148. maddesinde bu şartların, 'teklif ve oylama çoğunluğu ve ivedilikle görüşülemeyeceği' hususlarıyla sınırlı tutulduğu kaydedildi. Anayasa'nın, mahkemeye anayasa değişikliklerini esas yönünden denetim yetkisi vermediği ifade edilen raporda, "10. ve 42. maddelerde yapılan değişiklik, 148. maddenin 2. fıkrasında düzenlenen şekil şartlarına uymaktadır." denildi. CHP ve DSP'li vekillerin iptal talebinin reddi yönünde karar verilebileceğini vurgulayan raportör, Avrupa'daki anayasa mahkemelerinden de örnekler sundu; anayasa değişiklikleri üzerinde yargısal denetimin sınırlı olduğuna dikkat çekti.

Raporda ayrıca, Yüksek Mahkeme'nin 1982 Anayasası yürürlüğe girdikten sonra, esas denetimini içeren herhangi bir karar vermediği, bu yöndeki taleplerin yetkisizlik sebebiyle reddedildiği vurgulandı. 'Düzenlemenin Anayasa'nın değiştirilemez maddelerine aykırı olduğu' yönündeki iddialar için de karar Mahkeme'nin takdirine bırakıldı.

Raportör Can, anayasa değişikliklerinin denetiminin nasıl yapılacağını da tartıştı. Şekil denetiminin sınırlarına ve esas denetiminin yapılıp yapılamayacağıyla ilgili Anayasa Mahkemesi'nin içtihatlarına değindi. Şekil denetimi konusunda mahkeme içtihatlarına dikkat çekti. Anayasa değişikliklerinin yargısal denetimi konusunda Avrupa'daki anayasa mahkemelerinin kararlarından örnekler verilirken, anayasa değişiklikleri üzerinde yargısal denetimin örneklerinin sınırlı olduğu hatırlatıldı.

Raporda, Anayasa Mahkemesi'nin 5678 sayılı kanunun (milletvekili genel seçimlerinin 4 yılda bir yapılması, cumhurbaşkanının halkoyuyla seçilmesi ve toplantı yeter sayısının 184 olduğuna ilişkin yasa) iptali talebiyle açılan davada verdiği karara da atıf yapıldı. Dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve CHP'lilerin açtığı davada Yüksek Mahkeme, 148. maddeyi gerekçe göstererek iptal talebini reddetmişti. Ayrıca, Yüksek Mahkeme'nin halkoyuna sunulan anayasa paketinden geçici 18 ve 19. maddelerin çıkarılmasıyla ilgili CHP'nin açtığı ve şekil yönünden 'yok' sayılması yönündeki talebi reddettiği de kaydedildi.

Raporda, üniversitelerde kıyafet serbestliği getiren düzenlemenin Anayasa'nın değiştirilmesi teklif dahi edilemeyecek maddelerini doğrudan veya dolaylı olarak değiştirme amacı güttüğü iddialarına da yer verildi. Bazı hukukçuların, değişikliğin Cumhuriyet'in temel nitelikleri ve laiklik ilkesine aykırı olduğu yönündeki görüşleri de raporda dile getirildi.

CHP ve DSP'li milletvekilleri, Anayasa'nın 10 ve 42. maddelerinde yapılan değişikliğin iptali veya yok hükmünde sayılması ve yürütmesinin durdurulması talebiyle 27 Şubat'ta dava açmıştı.

Üyelerin raporu değerlendirmesinin ardından Başkan Kılıç'ın belirleyeceği bir günde anayasa değişikliğinin iptal talebi esastan görüşülecek. Raportörün görüşü üyeler için bağlayıcı nitelik taşımıyor. Karar için salt çoğunluğun (6'ya 5) sağlanması gerekiyor. (Kanala Haber)