Anayasa Mahkemesi`nden `içten pazarlıklı` karar

Anayasa Mahkemesi, reform paketinin iptali için CHP tarafından açılan davayı dün reddetti. Ancak, mahkeme şekil yönünden bakacağını açıkladığı halde paketi 'esas'a girerek inceledi ve bazı maddelerin içeriğine müdahale etti. Yüksek yargıya üye seçiminde değişiklikler öngören seçim usulündeki değişiklikleri engelledi. 
 
Anayasa Mahkemesi, referanduma sunulan anayasa değişikliği paketine ilişkin CHP'nin açtığı davayı karara bağladı. CHP'nin anayasa değişikliği paketinin tümünün iptali talebini reddeden Mahkeme, bazı maddeler yönünden Anayasa'nın açık hükmünü çiğneyerek esas denetimi yaptı. Anayasa değişikliği paketinin iptal talebini oyçokluğuyla 'değiştirilemez nitelikteki maddelerin değiştirilmesi' kapsamına alan Mahkeme, davanın esasına girdi. Yüksek Mahkeme, paketin, Anayasa Mahkemesi ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) üye seçimini düzenleyen bazı hükümlerini Anayasa'ya aykırı buldu. Cumhurbaşkanı'nın HSYK'ya yalnızca hukukçu akademisyenler ve avukatlar arasından seçim yapabileceğini belirtti. İptal kararına rağmen pakette yargıya ilişkin düzenlemelerin bütünlüğü bozulmadı. Anayasa Mahkemesi'nin kararı sonrası HSYK'nın üye sayısı 22'ye yükselecek. Kurul'un çoğunluğunu hakimler oluşturacak. Anayasa Mahkemesi'nin üye sayısı da 17'ye çıkacak. 3 üyenin seçimini Meclis yapacak. Anayasa paketi, maddelerin kısmen iptal edilen bölümleri dışında 12 Eylül'de referanduma götürülecek.

Anayasa Mahkemesi Raportörü Ali Rıza Çoban, CHP'nin başvurusunun iptali yönünde görüş belirtmiş ve bu rapor hafta başında üyelere dağıtılmıştı. Raporu inceleyen Mahkeme heyeti, son üç günü yoğun bir çalışmayla geçirdi. Mahkeme, tarihinde görülmemiş şekilde gizli olarak dün toplandı. 9,5 saatlik müzakere maratonunun ardından Başkan Haşim Kılıç, kararı açıkladı.

Mahkeme, anayasa paketinin tamamının şekil yönünden iptali talebini reddetti. Anayasa paketinin 8, 14, 16, 19, 22, 25, 26'ncı maddelerinin bazı bölümlerinin incelenmesine oyçokluğuyla karar verdi. Anayasa Mahkemesi ve HSYK'ya üye seçilmesini düzenleyen maddede üye seçecek Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay, YÖK ve Baro başkanlarının gönderecekleri üyeler için yapacakları seçimlerde 'her üyenin ancak bir aday için oy kullanabilmesine ilişkin ibare' iptal edildi.

Mahkeme, HSYK konusunda da benzer bir karar verdi. İptal edilen hükme göre, HSYK'ya üye seçecek Danıştay, Yargıtay, Adalet Akademisi ile adli ve idari yargı hakim ve savcıları her aday için ayrı ayrı oy verebilecek. Yargıtay ve Danıştay'da demokratik olmadığı için eleştirilen seçim sistemi, adli ve idari yargı hakimleri ile Adalet Akademisi'nin seçimlerine de yansıyacak. Buna göre, 7 üye seçecek adli yargı hakimleri 7 kez, 3 aday seçecek idari yargı hakimleri 3 kez sandık başına gidecek. Yargıtay ve Danıştay'da zaman zaman krize dönüşen seçimlerin adli ve idari yargıda krize dönüşme riskini beraberinde getirdi.

Mahkeme, Cumhurbaşkanı'nın HSYK'ya iktisat siyasal bilim dallarıyla üst kademe yöneticileri arasından üye seçmesine ilişkin ibarelerin de iptaline karar verdi. Maddenin yeni haline göre, Cumhurbaşkanı HSYK'ya 4 üyeyi hukukçu akademisyenler ile avukatlar arasından doğrudan seçebilecek. Anayasa Mahkemesi ve HSYK'nın asıl maddelerinde iptal edilen ibarelerin geçici maddelerdeki yollamaları da iptal edildi. Mahkeme, yürürlüğün durdurulmasına ilişkin istemi de oybirliğiyle reddetti. Haşim Kılıç, Mahkeme'nin kararına ilişkin açıklamasını, "Rahatlıkla 26 maddede referanduma götürülebilir nitelikte. Bu sonuçların ülkemiz için, milletimiz için hayırlı olmasını diliyorum." diyerek bitirdi. Mahkeme Başkanı, esas incelemesinin içtihada dönüşüp dönüşmediği sorusuna, "Bugün itibarıyla böyle bir şey oldu ama yarın ne olur onu bilemeyiz." cevabını verdi.

Kantarcıoğlu için redd-i hakim talebi kabul edilmedi

Haşim Kılıç, Fulya Kantarcıoğlu hakkında ihsas-ı rey nedeniyle reddihakim talebinde bulunulduğunun hatırlatılması üzerine, reddihakim talebinde bulunanların yetkili olmadıkları için oybirliği ile reddedildiğini vurguladı. Kılıç, soruşturma açılması talebiyle ilgili ise, "Ben başkanlık yetkime dayanarak ciddi bulmadığımdan dolayı bunları işleme koymadım." şeklinde konuştu.

(İslam ve Hayat /Zaman)