İSTİHDAMDAKİ KAYIP 1 MİLYON KİŞİ
Ekonomist Mustafa Murat Kubilay: “İstihdamda son bir yıldaki kayıp 1 milyon kişiye ulaştı. Hayat pahalılığı ve yoksulluk artacak. Enflasyonda en kötüsünü görmediğimizi de belirtelim.”
ONLARDA YÜZDE 15-20, BİZDE YÜZDE 1
TÜRKONFED Başkanı Orhan Turan: “Birçok ülkede hane halklarına ve şirketlere yapılan yardımlar millî gelirlerinin yüzde 15-20’sine kadar çıkarken, bizde yüzde 1’de kaldı.”
***
İşsizlik ve yoksullukta tablo kötü
Pandemi, gelişmekte olan ülkeler liginde olan Türkiye ekonomisinde ağır hasar bıraktı. Son bir yılda hayat pahalılığı artarken, işsizlik ve yoksulluk geniş kesimlere yayıldı.
Türkiye’de ilk Covid-19 vak’ası 11 Mart 2020 tarihinde açıklanırken, Covid kaynaklı ilk ölüm ise 15 Mart 2020 tarihinde gerçekleşti. Aradan geçen son bir yılda halk sağlığına ve toplumsal hayata ağır darbe vuran pandemi süreci, Türkiye ekonomisini de derinden etkiledi. Pandemi ile geçen son 1 yılda binlerce işletme kapandı, yoksulluk ve işsizlik arttı. Uzmanlara göre, ekonomide yaraların sarılması için devletin ailelere ve işletmelere doğrudan destek vermesi şart.
Resmî verilere göre, Türkiye ekonomisi pandeminin vurduğu Nisan-Mayıs 2020 döneminde yaklaşık yüzde 10 küçüldü. Yılın ikinci yarısında açıklanan geniş kredi olanakları ile artan tüketim, Türkiye’nin bütün yılı yüzde 1,8 büyüme ile kapatmasına yol açtı. Türkiye böylelikle G-20 ülkeleri içerisinde Çin ile birlikte 2020 yılını büyüme ile kapatan iki ülkeden biri oldu.
“Geçinme şartları zorlaştı”
DW Türkçe’ye konuşan Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, şu tespitlerde bulunuyor: “Ama geniş tanımlı işsizliğe baktığımızda, rakamların önemli oranda artmaya başladığını, iş gücüne katılımın düştüğünü gördük. Özellikle istihdamda büyük paya sahip hizmet sektörü, turizm gibi alanlarda çalışanlar ve işletmeler ciddî gelir kayıplarına uğradı gibi görünüyor. Geniş tanımlı işsizlik artışı ile enflasyon da birleşince geçinme şartları çok daha zorlaştı.”
Geniş tanımlı işsizlik artıyor
Resmi verilere göre, işsizlik yüzde 13’ler seviyesinde ve pandemi öncesi döneme yakın seyrediyor. Ancak iş aramaktan vazgeçenlerin de dahil edildiği geniş tanımlı işsizlik TÜİK’in son açıkladığı verilere göre, yüzde 29’u aşmış durumda. Kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin yardımları ve işten çıkarma yasağı gibi uygulamalar sebebiyle, gerçek işsizlik henüz resmî verilere yansımış değil. Geçen bir yılda kısa çalışma için bugüne kadar 4 milyon 186 bin kişi ödenek almaya hak kazanırken, 2 milyon 506 bin kişi de nakdî ücret desteği almaya hak kazandı. Aynı dönemde enflasyon da tırmanışa geçti. Mart 2020’de yüzde 12 civarlarında olan tüketici enflasyonu, şubat sonu itibariyle yüzde 16’ya dayandı.”
“Karşılıksız nakit desteği verilmeli”
İş dünyası temsilcileri, 2021 yılında, pandemi döneminin yaralarını sarmak için hem küçük işletmelere hem de hane halklarına karşılıksız nakit desteği verilmesi gerektiği görüşünde.
