Tunus`ta neler olabilir?

Tunus'ta iyi ve kötü ihtimaller 

Abdurrahman Er Raşid / Şark ul Evsat

Tunus’un devrik lideri Bin Ali’nin uzaklaştırılması kolay oldu, halefini belirlemekse ciddi bir sorun. İlk ihtimal, tıpkı bugünkü gibi sadece devlet başkanının düşmesi ve yönetimdeki siyasi ve askeri kurumların ayakta durması yaklaşımından hareketle rejimin devamı. Bu durumda Bin Ali’nin müttefikleri, muhalefeti rejim kapsamına alıp iktidar halkasını genişleterek, kendilerine meşruiyet vermeye çalışacak. Başarılı olunursa, Tunus’ta istikrarın garantisi verilecek.

Diyasporada etkili

İkinci ihtimal, protestoların mevcut rejimi düşürmesi ve yasaklı muhaliflerin lider olması. Zira muhalifler halkın sadece başkana değil, rejime karşı da gösteri yaptığını belirterek, kendilerini meşru görüyor. Üçüncüsü, iktidar çekişmesinin ülkeyi kaosa götürmesi. Bu da ordunun müdahalesine kadar varabilir.

Tunus, iki modelle birden mücadele ediyor: Ya askerin ‘kurtuluş’ adı altında 30 yıldır iktidarda oturduğu Sudan gibi olacak ya da askerin ‘yeni siyasi sistemin koruyucusu’ olduğu Cezayir gibi.

En kötü ihtimal: Önceki ihtimallerin başarısız olması ve ülkenin kaosa girmesi. Tunus, Mağrip bölgesinin hassas noktası ve Akdeniz kıyısındaki Avrupa ülkelerindeki diyasporada etkili. Ekonomik olarak, Lübnan gibi diyasporasının transferlerine, turizm gelirleri ve yakın pazarlara ihraç edilen mallar için dış ilişkilere bağlı. Bu nedenle Tunuslu siyasiler kendi kararları üzerinde kontrolü kaybettiklerinde, durumu netleştirmekte aciz kalıyor.

Bir an önce netleşmeli

Dolayısıyla bir an evvel durumu netleştirmek gerek. Kötümser olmamak için şunu da belirtelim: Tüm tuhaflığına karşın gördüklerimiz, Bin Ali döneminin getirdiği doğal bir durum.

Aslında Tunus, siyasi faaliyetlerde deneyimli. Bu nedenle sokaklarda komünist, ilerici, liberal ve İslamcıları bir arada görüyoruz. Hatta rejimin içinde dahi Bin Ali’yi onaylamayanlar var. İçeride gizlenmiş ve dışarıda sürgün bir muhalefet var. Hepsi de kendi bakış açıları doğrultusunda yeni bir rejimin gelmesini istiyor.

İstikrar için en iyisi, geçişin pürüzsüz biçimde ve halka geleceklerini belirleme fırsatı verecek bir çerçevede gerçekleştirilmesi. Muhtemel gördüğümüzse, anayasaya bağlılık, siyasi mahkûmların serbest bırakılması, tüm güçlerin katılımı ve özgür seçimlerin yapılması için belirlenen sürenin ilan edilmesi. Bu iyi gösterge, belli başlı siyasi güçlerin ve ordunun desteğiyle oluşurse, iyimserliğe davetiye çıkarır.

(Londra’da Arapça yayımlanan Şark ul Evsat gazetesi, 19 Ocak 2011)