Türkiye’deki Uygurlar gelecekleri için endişeli
Çin’den kaçarak Türkiye’ye sığınan ve burada kendine yeni bir hata kurmaya çalışan bazı Uygur Türkleri oturma izni alamadıkları için endişeli olduklarını söylüyor. Uygur Türkleri başka ülkelere gidebilmek için ihtiyaç duydukları Çin pasaportlarını da yenileyemiyor.
Türkiye’de oturma ve çalışma izni alamayan Uygurlar gelecekleri için endişeli
Baskıya dayanamayarak 2015 yılında Türkiye’ye gelen Nurmuhammed eşi ve beş çocuğu ile birlikte İstanbul’a yerleşti. Nurmuhammed’in oğullarından biri üç yıl önce büyükannesini ziyaret etmek için Çin’in Sincan eyaletine geri dönünce iletişimleri koptu. Nurmuhammed 16 yaşındaki oğlu Pakzat’tan bir daha haber alamadığını belirtiyor.
Oğlu 16 yaşında gözaltına alındı
Nurmuhammed’in Çin’deki bir arkadaşının kendisine aktardığına göre oğlu Pakzat ‘radikal İslamcılarla ilişkili olmak’ suçlamasıyla Urumçi havalimanında gözaltına alınmış. Reuters’ın ulaştığı Sincan yetkilileri konuya ilişkin bir yorumda bulunmuyor.
Türkiye’de Uygurlar için düzenlenen her protestoya katılan ve seslerini duyurmaya çalışan Kurbanyan ailesi oğullarının akıbeti ve kendi geleceklerinden büyük endişe duyuyor. Anne Gülgine Mahmut “Oğlum haksız yere suçlandı, hiçbir suça karışmış olduğuna inanmıyorum” diyor.
Gülgine ve dört çocuklarına oturma izni verilmiş ancak Nurmuhammed şu anda işsiz ve 2017’den beri oturma izni alabilmek için bekliyor. Eğer Nurmuhammed oturma iznini alamazasa Çin’e geri gönderilmesi ve ailenin parçalanması söz konusu.
Çin’deki yakınları irtibat kurmak istemiyor
Ailenin Çin’deki yakınları ve akrabaları ile de tüm iletişimi kopmuş durumda çünkü Çin’de kalanlar radikal İslamcılara yardım etmek veya ilişkide olmak suçlamalarıyla karşılaşmaktan korkuyor.
Aynı şekilde Reuters’a konuşan 15 Uygur Türkü benzer şekilde Türkiye’ye çağrıda bulunarak oturma ve çalışma izinlerinin kendilerine verilmesini bekliyorlar.
Ankara güvenlik nedeniyle temkinli hareket ediyor
Öte yandan Doğu Türkistan Ulusal Meclisi organizasyonun başkanı Seyit Tümtürk Türkiye’nin bir Özbek asıllı teröristin Reina gece klübüne yaptığı silahlı saldırı sonrası Orta Asya’dan gelen kişilerin işlemlerinde 2017’den bu yana daha dikkatli ve ağır hareket ettiğini anlatıyor. Tümtürk şöyle devam ediyor:
“Uygurların uzun yıllar Türkiye’de bir sorunu olmadı. Bu meseleler son birkaç yıldır mevcut. Ankara’nın güvenlik endişeleri ile birlikte Pekin ile güçlenen ilişkiler söz konusu. Ayrıca Çin’in Suriye’de Esad rejimi ile yakın ilişkide olması ve Uygur Türklerinin oraya gidip İslamcı cihadçılarla birlikte Esad’a karşı savaşması Çin’in ülkesindeki ve dünyadaki Uygurlar üzerinde baskıyı arttırmasına neden oldu. Radikal İslamcılarla birlikte olan Uygur Türklerinin imajı da dünya genelinde cidd zarar gördü.”
Çin konsolosluğu pasaport yenilemiyor
Doğu Türkistan Kültür ve Aile Vakfı Başkanı Münevver Özuygur ise Çin’i terk eden Uygurların pasaportlarını yenileyemediğini, Çin konsolosluğunun onlara yalnızca Çin’e geri dönebilmeleri için bir doküman temin ettiğini söylüyor: “Doğu Türkistan konusunda olumlu gelişmeler de oluyor. Türkiye Çin’e daha sert mesajlar iletmeye başladı. Türkiye Çin’de yaşananların farkında olduğunu diplomatik ve uygun bir dille Çinli yetkililere aktarıyor.”
Geçtiğimiz ay Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi toplantısında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu açıkça Pekin’i eleştirmişti. Ne var ki Çin uluslararası alanda karşılaştığı bu tür eleştiri ve uyarıları göz ardı etmeye devam ediyor.
Pekin ülkedeki İslamcı militan tehlikesini kontrol altında tutabilmek ve onları topluma kazandırmak adına mesleki eğitim kurslarının hayata geçirildiğini ileri sürüyor.
Türkiye’de 35 bin Uygur Türkü bulunuyor
İstanbul’da bulunan Doğu Türkistan Kültür ve Dayanışma Derneği Genel Sekreteri İsmail Cengiz Türkiye’de 35 bin Uygur Türkü’nün bulunduğunu ve Türkiye’nin Doğu Türkistanlılar için 1960lardan bu yana sığınacak bir liman olageldiğini kaydediyor: “Pasaportları ‘riskli’ diye damgalı olan herkese problemli muamelesi yapılmıyor. Çin’den gerekli dokümanları alamayan pek çok kişi benzer sıkıntıları yaşıyor. Buradaki pek çok Uygurlu Çin’e geri gönderilmekten korkuyor. Türkiye onların gözünde Çin’e bu konuda kafa tutabilecek ve onlara kol kanat gerecek tek Müslüman ülke.”
Gerçekten de Türkiye şimdiye kadar Müslüman ülkeler içerisinde Çin’e Uygur Türkleri konusunda düzenli olarak uyarıda bulunmuş tek ülke. Bunda elbette Uygur Türkleri ile akrabalık bağı olması ve Türkçe konuşup anlaşabiliyor olmanın etkisi büyük.
(Euronews / Sertaç Aktan)
YORUMLAR
Henüz Yorum Yok !
