Mehmed MAKSUT
ANNEME MEKTUP – PEPÛKÂ DAYÎKAN -I-
“Rabbin, sadece kendisine kulluk/ibâdet etmenizi, ana-babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, ‘of!’ bile deme; onları azarlama; ikisine de güzel söz söyle. Onlara merhamet ederek alçakgönüllülükle üzerlerine kanat ger ve: ‘Rabbim! Küçüklüğümde onlar beni nasıl yetiştirmişlerse, şimdi de Sen onlara rahmet et!’ diyerek duâ et.” (İsrâ, 23-24)
1
Annem!
senden uzak diyarlarda
rabbinin yolunda,
hayat mücadelesi veren bir oğlun olarak
bugün sana mektup yazmak geldi içimden…
içimi içine aktarıp üşüyen yüreğimi
acılarla yanan yüreğinle
bir nebze ısıtabilmek için
suskun duran kalemimi
acılarıma batırıyorum…
sessizliğimi mısralara dökerek
sana yolluyorum…
biliyorum
sen, suskunluğumdaki mesajları
yüreğindeki acılarla çözüp okuyacaksın…
Dayîka min!
Li warên ji te dûr
Di Rêya Rebbê te de,
Lawê te me ku tekoşîna jîyanê didim
Min Xwest îro ez ji te re nameyekê bişînim....
Dilê xwe ji dilê te re vekim, dilê min ê ku sermê dike
Bi dilê te yê ku bi êşan dişewûte
Piçekî germ bikim
Qelema min a ku bêdenge
Di êşên xwe de çik dikim.....
Bêdengîya xwe li ser rêzikan dirjînim
Ji te re dişînim
Ez zanim
Tuyê peyamên bêdengîya min
Bi êşa dilê xwe vekî bixwînî...
2
Annem!
asırların acısını yüzündeki çizgilerle
ellerindeki nasırlarla
gözlerindeki gözyaşıyla taşıyan annem!
seni yüreğimdeki acılarımla selamlıyorum…
biliyorum
selamım parasız,
mektubum pulsuz
her yanım kimsesiz olsa da
sen evladının bağrından kopup gelen selama
yüreğini açıp bağrına basacaksın…
bunu bildiğim için sana bugün
uzunca bir halname yazacağım…
biliyorum okuyunca,
yakubun yusufa duydugu özlemle
mektubumu yüreğine dokundurup
dua olarak diline dökeceksin…
diline dökülen dualara
gözlerindeki yaşlar eşlik edecek…
annem, sana bu satırları
yusufun ihanete ugrayan yüreğiyle yazarken
sen bu mektubumu
yakubun yusufa duydugu özlemle okuyacaksın…
yusufun gömleğini öpüp
gözlerine süren yakup gibi
sen de duaya açılan ellerini
asırların çilesini taşıyan yüzüne süreceksin…
yüzüne acının bir şeriti daha yansıyacak
biliyorum…
gözlerin dolacak,
yüreğin burkulacak…
oğul… oğullll diye
yüreğinden asimâna dogru feryadlar kopacak…
Dayîka min!
Dayîka min a ku êşên sedsalan û xetên rûyê xwe
bi destê xwe yê nasirîn
Û bi hêstrên çavên xwe dikşîne!
Ez bi êşên dilê xwe te silav dikim...
Dizanim
Silava min belaşe
Nameya min bêpûl
Çaralîyê min bêkes be jî,
Tuyê silava ku ji dilê kurê te qetya ye hatîye
Dilê xwe vekî û hembêz bikî.....
Ji bona ku îro ez vêya dizanim
Ezê halnameyek dirêj ji te re binivisînim.
Dizanim gava yu bixwînî
Wekî ku Yaqub hesreta Yusif dikişand
Tuyê nameya min bidî ser dilê xwe
Û wek dûayekî bînî ser zimanê xwe
Dûayên ku tên ser zimanê te
Wê hevaltîya hêsrên çavê te bikin.
Wê hevaltîya hêsrên çavên te bikin.
Dayê gava ez van rêzikan
Bi dilê Yûsifê ku li ber îxanetê ketibu dinivisînim
Tuyê vê nameya min
Wek hesreta ku Yaqub ji bo Yûsif dikişand bixwîni.
Weka Yaqub ku îşligê Yûsif radimusa
Û di rûyê xwe re dida
T u yê jî destê xwe yênku ji bona dûaya vedibin
Di rûyê xwe yên qehra sedsalan dikşîni re bidî.
Wê xeta êşek din jî li rûyê derkeve
Dizanim
Wê çavên te tije bibin
Dilê te bixewure
Û bibêjî kûrê min kûrê min!
Û wê ji dilê te hewarek ber bi esmana ve bilind bibe.
3
Annem!
ben sevgi diyarlarında kovulan
bir muhacir olarak bu mektubu yazsam da
sen gönlündeki muhacirliğini bir tarafa bırakarak
ensar olup beni kuçaklayacaksın…
sevgisizlik girdabında boğulan bu evladını
yüreğinin derinliklerine alıp koruyacaksın…
ateşin ibrahime selamet olduğu gibi
yalnızlık ateşlerinde yanan oğluna
yüreğinle serin ve selamet olacaksın…
Dayîka min!
Ez ji warên hezkirênê hatibim qewurandin
Û bi mihacirî vê nameyê ji te re bişînim jî
Tuyê mihacirîya dilê xwe li alîyekî bihêlî
Û bibî ensar û min hembêz bikî.
Tuyê kûrê xwe yê ku di girdava nehezkirinê de dixeniqe
Bixî kûrahîya dilê xwe û biparêzî
Weka ku agir ji Îbrahîm re selamete
Tuyê kûrê xwe yê ku di agirê îxanetê de dişewute
Bi dilê xwe bibî hênikî û selametî
4
Annem!
sen sınırları kanlı
etrafı mayınlı doğu
insanların ırkından dolayı dışlandıgı
cinsinden dolayı horlandığı bir yerde
insanca yaşayabilmenin kavgasını verensin…
sen acılar yumağı içerisinde
tarlalardaki nasırlı ellerinle,
yorgun bedeninle,
yanık yüreğinle bizi büyüttün…
doğunun ceylan misali
çileli bir kızı olarak büyüdün…
yaz demeden kış demeden
yaylalarda hayvanların peşinde,
tarlalarda çamurların içinde çalıştın…
hayvancılık yapanken evin ahır
mevsimlik işçiliğe giderken yurdun cadırdı…
Dayika min!
Tu li ser sînorê bi xwîn
Li coxrafîya rojhilatê (Kurdîstanê) ku hewîrodor bi mayin e
Û mirovên wê ji ber nîjada xwe tên cûdakirin
Û li cîyekî ku ji ber cisnê xwe tên qewurandin
Tu şerê jîyana mirovatîyê didî.
Tu di nava guloka êşan de
Li ser zevîyan bi destê xwe yên nasirîn
Û laşê xwe yê betilî
Bi dilê xwe yê dişewûte, te em mezin kirin.
Wek xezala Kurdîstanê
Havînan û zivistanan
Li zozanan li pêy heywanên xwe
Li ser zevîyan, di nava herîyê de xebitîy.
Dema te heywan xwedî dikir mala te axur,
û karkerîya demsalî dikir, warê te kon bu.
5
Annem!
sen hayat bilgisini pamuk tarlalarında
mevsimlik işçiler sınıfında
öğretmenlerin ağa oldugu
üstü açık okul tarlalarında okudun…
sabahın ilk ışıklarından önce kalkıp
yaşadıklarını secdeye giderek
rabbine anlattın…
“secde et ve yaklaş” buyruğunu bilmesende
sen secde ile yaklaştın yaradana…
herşeyin maliki olan
herşeyi görene
sinelerdeki bilene
her fecir vakti dertlerini döktün…
yere serdiğin ırgatlık önlüğüne
her şafak birkaç damla gözyaşını şahit tutarak
pamuk tarlalarında ders başı yaptın…
beslenme heybemize
bir parça ekmek,
birkaç zeytin tanesi
bir dilim soğan koyarak uğurlardın…
Dayîka min!
Te zanîna jîyanê li ser zevîyên pembu
Di sinifa karkerên demsalê de
Dema axa mamosta bun
Te di dibistanên zevîyan de ku serê wan vekirî bu xwend.
Di ronahîya serêsibê de berê rabuy,
Tu çûy secadê û tiştê ku te dijî
Ji Rebbê xwe re qal dikir.
Te bi fermana secde bike û nêz were nizanibuya jî,
Tu bi secdê nêzî Xaliqê xwe buy.
Ji ewê ku malikê hertiştî ye
Hertiştî dibîne
Û ê bi dilan dizane re
Her segura sibê dilê xwe vekir.
Bi pêşmala xwe ya palîyê
Her sibe çend hêsrê çavên xwe kir şahid
Û li ser zevîyên pembu dest bi dersa xwe kir.
Bi çend kerî nan
Çend heb zeytûn
Û felqek pîvaz xiste heqîba me û em oxir kirin.
6
Annem!
önlüğümüz mavi ve kurdeleli değildi
çuvallardan yaptığın ırgatlıktı önlüklerimiz…
sessizce çamurlu yolda birlikte yürürken
sen, havanın sogukluğuna aldırış etmeden,
ellerimiz üşümesin diye sımsıkı tutardın bizi…
bizde yanımızda olmanın verdiği cesaretle
oynamaya gider gibi giderdik tarlara…
sonra gözlerindeki yaşların takılırdı gözlerimize…
çocuksu bir dille annem neden ağlıyorsun?
babamız bizden ayrı diye mi sorunca
sen, yok oğul yok ne ağlaması…
heybenize koydugum soğanın acısı gözlerime dokundu…
onun için ağlıyorum derdin…
o zamanlar anlamazdık
hemen kabul ederdik gerekçeni…
Dayîka min
Pêşmala me ne şîn û bi xeml û xişr bu
Pêşmala me kîsên ji bo palîyên bu
Gava em bi hev re bi bêdengî di rêyên herî de dimeşîyan
Te li sermayê mêze nedikir
Ji bona ku destê me necemide,te destê me hişk dikir nav destê xwe
Me jî bi wêrektîya ku tu li cem me buy
Herwekî ku em diçin lîstikê diçun ser zevîyan
Paşê me hêsrên çavê te didît
Bi zimanê zaroktîyê, dayê çima tu digrî
Me dipirsî ma bavê me ne li cem te ye loma tu digrî
Te digot na kûrê min na, ma girîyên çi
Tûjîya pîvaza ku min xistibu heqîba we kete çavê min
Wêçaxê me fam nedikir
Hema me van maneyên te qebul dikir.
7
Annem!
her geçen gün niçin ağladığını daha iyi anlıyorum…
seni ağlatan heybemizdeki soğanın acısı değil
insanca yaşama mücadelesinin verdiği sancılarmış…
sen insanca yaşamak uğruna çektiğin acıları
kimse duyup anlamadığı için ağlıyorsun…
“anlayan ağlar; ağlayan anlar” sözü misali
bende sen anlıyorum annem…
bu satırları sana yazarken
anladığım için ağlıyorum şimdi…
Dayîka min!
Roj bi roj ez çêtir fam dikim ku tu çima digirîyay
Sedama girînên te ne tûjîya pîvazên heqîba me bu
Êşên tekoşîna jîyana mirovatîyê bu
Êşên ku te ji bo jîyaneka mirovatîyê dikişand
Ji ber ku kesî nedibihîst û fam nedikir tu digirîyay
Wek wê gotina ku ê fam dike digirî ê digirî fam dike
Ez ji te fam dikim dayê
Gava van rêzikan ji te re dinivisînim
Ji bona ku fam dikim digirîm
Duamız: "Ey Rabbimiz! Hesaba çekileceğimiz gün beni, ana babamı ve (bütün) mü'minleri bağışla!" (İbrahim, 41)
Not: Kürtçeye çeviri konusunda yardımcı olan Fikri Hocama teşekkürlerimi sunarım.