Yaşadığımız hayat içerisinde bir şeyleri merkeze aldığımızda hayat gerçekten de zorlaşmaktadır. Çünkü insan hayatı bir bütün olarak yaşamak üzere yaratılmış bir varlıktır.

Hayatının merkezine işini, eşini, çocukların veya mallarını alan bir kişi diğer alanları ister istemez ihmal edecektir. O merkezde ilerlerken diğer yerlerden gitgide uzaklaşacaktır. İşte bu fıtrata terstir. Fıtrata uygun olan itidal/dengedir.

Hepimiz biliriz ki Peygamber (a.s.) çokça ibadeti merkeze alanlara karşın kendisini örnek göstererek “ben bazen nafile oruç tutarım bazen tutmam, eşlerimle birlikte olurum” diyerek hayatta merkeziyetçilik olmayacağını itidalli davranmayı ortaya koymuştur.

Dünya malı ve verilenlerin imtihan için verildiği merkeze alınıp biriktirme ve saymadan uzak durulması gerektiği ortaya konarak denge için hak sahiplerine haklarının verilmesi belirtilmektedir. 

Eşlerinizi ve çocuklarınızı cehennem ateşinden koruyun emri onlarla olan ilişkinin düzeyini belirlemektedir. Bunun gibi bir çok konuda vahyin itidal ilkelerini bulmak mümkündür.

Müslümanlar da bu merkeziyetçi anlayışlarda iki kayma yaşamaktadır. Birincisi Lider Merkezli çalışmalar, ikincisi İstişare Merkezli çalışmalardır. Bu her iki merkeziyetçi anlayışta itidali oluşturmamaktadır. Şimdi Vahyin rehberliğinde ve Muhammed (a.s.)’ın örnekliğinde bu itidal çizgisinin ilkelerini bulmaya çalışalım. İnşaAllah.

Öncelikle bilinmesi gereken sünnetullah kavramıdır. Allah’ın yarattığı varlıklar ile ilgili koyduğu değişmeyen yasalara, kurallara sünnetullah diyoruz. Bitkinin büyümesi için tohumun toprağa yakınlığından, sulama miktarına, güneş ışığının oranına ve bir çok etken ile bağlantılıdır.

Tüm bunlar uygun ise bitki büyür. Tohum dışarıda olursa büyümemesi yada çok dipte olursa bitkinin geç büyümesi de sünnetullahtır. Kainatta her şey sünnetullaha tabidir.

İnsan ve toplumlarda sünnetulaha tabidir. Bir toplum değişime yönelmiyorsa o toplumun değişmemesinin sünnetullah olduğu vahyi bir ilkedir. O zaman doğru sonuca varabilmek için liderlik ve İstişare de sünnetullaha uygun olan uygulama şekli nedir? İnşaAllah diğer yazımızda bu konuya değineceğiz.