Suriye krizi NATO`nun masasında

Türkiye'nin çağrısıyla bugün olağanüstü toplantı yapacak olan NATO Konseyi'nde ittifakın Suriye'ye dönük yol haritası çizilecek. Ankara iki aşamalı plan üzerinden hareket edecek. Konsey'in bugün 11.00'de yapılacak toplantısında öncelikle NATO radar kayıtları üzerinden, uluslararası sularda Türk F-4 uçağına yapılan saldırı anlatılacak. Kayıtlar NATO'ya ait olduğu için ittifak da müttefiklik dayanışması çerçevesinde bu olayın taraflarından biri haline getirilecek.

Sabah'ın haberine göre, NATO'nun bu toplantısının ardından Türkiye'nin çağrıda bulunması halinde Esad yönetimine karşı ittifak harekete geçebilecek. Bu çerçevede Doğu Akdeniz'i hava ve denizden "abluka"ya alacak önlemler devreye girebilecek. NATO acil müdahale gücünün hazır tutulması, bölgenin Awacs'larla izlenmesi, NATO deniz gücünün bölgede konuşlandırılması gündeme gelebilecek.

Türkiye ayrıca Suriye'ye yönelik ekonomik yaptırımların kapsamını genişletecek. Gerekirse Suriye'ye açılan sınır kapıları geçişlere kapatılacak. Toplantıdan sonra konunun ABD ve İngiltere tarafından Birleşmiş Milletler'e (BM) taşınması bekleniyor. Ancak iki müttefikin Türkiye'ye verdiği desteğe karşın, Rusya'nın vetosunun aşılması beklenmiyor. Kaynaklar, BM'den bir başkanlık açıklamasının çıkmasının bile güç olduğuna işaret etti.

Bu arada Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye'nin NATO ve BM girişimlerinden sonra olayı 6 Temmuz'da Paris'te yapılacak olan Suriye'nin Dostları Grubu toplantısında anlatacak. Suriye'nin bu defa 80'den fazla ülke tarafından birkez daha kınanması bekleniyor.

BU YÖNETİM BÖYLE GİTMEZ

Türkiye, Batı'daki müttefiklerinden destek ararken, Şam yönetiminin en büyük destekçilerini de sıkı markaja aldı. Büyükelçilerin Bakanlığa çağrılmasının yanı sıra Davutoğlu, telefonla görüştüğü Rus muhatabına, "Esad yönetimi bilerek yaptı. Bu konu bizim Suriye'ye genel yaklaşımımızdan farklı, ikili bir konu" dedi. Dün de Fas, Alman ve İtalyan meslektaşlarıyla görüşen Davutoğlu'na, "Sizinle birlikteyiz" mesajı verildi.

İKİNCİ AŞAMA: 5. MADDE

Krizin süreç içinde derinleşmesi halinde bu defa daha önce 1991 ve 2003 Irak savaşları öncesinde NATO Sözleşmesi'nin 4. Maddesi'ni işleten Türkiye'nin, ittifak tarihinde ilk kez ABD'nin 11 Eylül saldırıları sonrasında işlettiği 5'inci maddeye ihtiyaç duyulabileceği belirtiliyor. Suriye'nin saldırısı Türkiye'nin sorunu olmaktan çıkarılıp NATO'ya yönelik "hasmane tutum" olarak kayda geçirilirse Ankara'nın Şam yönetimine karşı diplomatik ve ekonomik yaptırımlardan sonra son aşamada askeri misilleme isteme hakkı doğacak.

Öte yandan, yaşanan gelişmeler dünya tarafından çok yakından izleniyor. Amerikan gazeteleri, Türkiye'nin bundan sonraki hamlesinin merak edildiğinin altını çizerken, Arap yayın organlarında Türkiye ve Suriye ordularının büyüklüklerini kıyaslayan haberlere yer veriliyor.

Washington Post, Türkiye'nin NATO'yu "acil toplantıya" çağırdığını belirterek, bu adım için "Potansiyel olarak ilk defa Suriye krizine uluslararası askerî müdahalesi kapısını açıyor." dedi. Buna karşın gazete "Hemen askerî eyleme geçilmesi pek olası görünmese de Türkiye'nin çağrısı, başlamasından bu yana ilk defa Suriye krizinin NATO gündemini getirdi." diye yazdı. Türkiye'nin NATO'ya danışacağını kaydeden New York Times, Türkiye'nin ne gibi adımları atacağına henüz karar vermediğine dikkat çekti. Wall Street Journal ise Türkiye'nin, düşürülen uçağa ilişkin "karşı karşıya gelme olayı anında uçağın uluslararası sularda bulunduğunu" söyleyerek bahisleri yükseltiğini öne sürdü.

Gazete, diplomatların, Türkiye'den NATO'dan ne gibi bir eylem talep edeceklerinin şimdilik belli olmadığını yazdı. Los Angeles Times de, her iki ülkenin yetkililerinin "saldırgan söylemlerden" kaçındıklarını belirtirken analistlerin, "Bu aşamada ne Türkiye ne de Suriye'nin olayı, iki ülkenin güçlü ve büyük silahlı kuvvetlerinin arasında tam bir çatışmaya tırmandırma eğilimini göstermiyor." görüşüne yer verdi.

BBC: Türkiye savaş değil, diplomasi peşinde

Türkiye'nin NATO toplantısı çağrısının "durumun ciddiyeti"nin bir yansıması olduğunu belirten BBC de, "Ancak aynı zamanda Ankara, en az şimdilik tek başına askerî eyleme başvurmak yerine toplu bir diplomatik cevabın peşinde olduğu sinyali veriyor." değerlendirmesini yaptı. Telegraph, Türkiye'nin "son derece sıra dışı bir adım"la NATO'nun kurucu şartının 4. maddesine atıfta bulunarak krize potansiyel tehlikeli bir uluslararası boyut eklediğini savundu. İngiliz Independent, Türkiye'nin, bir uçağının Suriye tarafından düşürülmesine verilecek cevabı görüşmek üzere NATO'ya olağanüstü bir toplantı çağrısında bulunduğunu belirterek, bir analistin "Ne yapılacaksa NATO ile yapılacak." sözlerine yer verdi.

El Arabiya: Kaygılar artıyor

El Arabiya televizyonu, Ankara, NATO, İngiltere ve İran'ın Suriye'ye yönelik açıklamalarına yer verdiği haberinde, Türkiye'nin askerî uçağının düşürülmesiyle ilgili olarak Suriye'ye karşı şiddetli bir uyarı gönderdiğini belirtti. Televizyon, olayın bölgedeki tansiyonu yükseltebileceğine ilişkin kaygıların arttığı yorumunu yaptı. El Cezire televizyonu ise Suriye'nin, Türk jetini düşürmesinin ilişkileri daha da kötüye götüreceğini savunarak, Türkiye ve Suriye'nin ordu güçlerini karşılaştırdı. Haberde, "Türk ve Suriyeli ordu güçlerinin karşılaştırılması, Suriye'nin 304 bin aktif ordu personelinin 613 bin askeri personeli olan Türkiye'nin yarısından daha az olduğunu gösteriyor." denilerek Türkiye'nin, Suriye'den daha güçlü olduğunun altı çizildi.

(Kaynak: Dünya Bülteni)