TÜİK verileriyle AKP ekonomisi: Ultra kapitalizm, rantiye ekonomisi

Türkiye'de 2015 yılında zengin ile fakir arasındaki gelir dağılımı daha da arttı. En yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay yüzde 46,5'e yükselirken,  en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay yüzde 6.1'e kadar düştü. Türkiye'de nüfusun yüzde 15'i de yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

TÜİK'in Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2015 verilerine göre, hane halkı kullanılabilir gelirinin, hane halkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan eşdeğer hane halkı büyüklüğüne bölünmesi ile elde edilen eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0,6 puan artarak %46,5, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay ise 0,1 puan azalarak %6,1 oldu.

Buna göre; toplumun en zengin %20’sinin gelirinin en yoksul %20’sinin gelirine oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı 7,4'den 7,6'ya yükseldi.

GELİR EŞİTSİZLİĞİ BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE 0,006 PUAN ARTTI

Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1’e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. 2015 yılı sonuçlarına göre Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,006 puan artış ile 0,397 olarak tahmin edildi.

Eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine göre sıralı yüzde 20’lik gruplar, 2014-2015 Gelir referans dönemi bir önceki takvim yılıdır.

Tablolardaki rakamlar, yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.

Ortalama yıllık eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri 16 bin 515 TL oldu

Türkiye’de ortalama yıllık eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre %13,5 artarak 14 bin 553 TL’den 16 bin 515 TL’ye yükseldi.

TOPLAM GELİRDEKİ EN YÜKSEK PAY %49,7 İLE MAAŞ VE ÜCRET GELİRLERİNE AİT OLDU

Toplam eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirleri içerisinde en yüksek pay %49,7 ile maaş ve ücret gelirlerine ait iken, ikinci sırayı %20 ile sosyal transferler, üçüncü sırayı ise %18,8 ile müteşebbis gelirleri aldı.

Sosyal transferlerin %92’sini emekli ve dul-yetim aylıkları, müteşebbis gelirlerinin ise %73,4’ünü tarım dışı gelirler oluşturdu.

NÜFUSUN %14,7’Sİ YOKSULLUK SINIRININ ALTINDA           

Eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,3 puanlık düşüş ile %14,7 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin %60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre ise yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,1 puan artarak %21,9 oldu.

Hane halkı tiplerine göre eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; tek kişilik hane halklarının yoksulluk oranının bir önceki yıla göre 0,9 puan artışla %8,1, bağımlı çocuğu olmayan hane halklarının yoksulluk oranının 0,1 puan artışla %4,8, bağımlı çocuğu olan hane halklarının yoksulluk oranının ise 0,3 puan düşüşle %18,1 olduğu görüldü.

OKUR-YAZAR OLMAYANLARIN %27,2’Sİ, YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNLARININ %1,6’SI YOKSUL

Eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayanların %27,2’si, bir okul bitirmeyenlerin %23,7’si yoksul iken, bu oran lise altı eğitimlilerde %12,8, lise ve dengi okul mezunlarında ise %5,6 oldu. Yükseköğretim mezunları ise %1,6 ile yoksulluk oranının en düşük gözlendiği grup oldu.

SÜREKLİ YOKSULLUK ORANI  %15,8 OLDU

Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı, eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2014 yılında sürekli yoksulluk oranı %15,1 iken 2015 yılında bu oran %15,8 oldu.

Nüfusun %43’ü konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşarken, %39’u sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi ve %20,6'sı odaların karanlık olması veya yeterli ışık almaması gibi sorunlar yaşadı.

TAKSİT ÖDEMELERİ VEYA BORÇLARI ÖDEMELERİ VEYA BORÇLARI OLANLARIN ORANI %67,9 OLDU

Nüfusun, %68,5’i yıpranmış ve eskimiş mobilyalarını yenileme ihtiyacını ekonomik nedenlerle karşılayamadığını, %67,9’u konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri veya borçları olduğunu ve %23,2'si konut masraflarının hanelerine çok yük getirdiğini beyan etti.

MADDİ YOKSUNLUK ORANI %30,3 OLDU

Finansal sıkıntıda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk; çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon, otomobil sahipliği, beklenmedik harcamalar, evden uzakta bir haftalık tatil, kira, konut kredisi, borç ödemeleri, iki günde bir et, tavuk, balık içeren (veya vejetaryenler için eşdeğer yiyecekler) yemek ve evin ısınma ihtiyacının ekonomik olarak karşılanamaması şeklinde tanımlanmaktadır.

Yukarıda belirtilen dokuz maddenin en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan ciddi maddi yoksunluk oranı 2014 yılında %29,4 iken 2015 yılında %30,3’e yükseldi.

Bu göstergelerden, evden uzakta bir haftalık tatili karşılayamayanların oranı %71,4, iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren (veya vejetaryenler için eşdeğer yiyecekler) yemek masrafını karşılayamayanların oranı %35,8 ve beklenmedik harcamaları karşılayamayanların oranı %32,6 oldu.

(İslam ve Hayat / Haksöz Haber)