AİLEDE ÇOCUK EĞİTİMİ

Çocuk eğitiminde ailenin önemi ve sorumlulukları son derece önemlidir. Gerek çocukluğun ilk yılları olan okul öncesi dönemde, gerekse okul yıllarında ailenin vermiş olduğu eğitim veya takındığı tavır çocuğun kişilik gelişimini önemli ölçüde etkilemektedir. Başarılı ve mutlu olmanın yolu eğitimden geçer. Eğitim, insanın her çeşit öğrenme ameliyesini içine alan bir kavramdır. 

Ferdin bedensel, ruhsal ve sosyal yönleriyle birlikte ele alınmasını gerektiren ve hayat boyu devam eden bir faaliyettir. Eğitimin amacı, iyi ve olgun insan yetiştirip, yeni nesli hayata ve istikbale hazırlamak olmalıdır. Eğitim, insanlara küçük yaştan itibaren, kişiliklerinin gelişip olgunlaşması için gerekli bilgilerin öğretilmesi, yararlı beceriler, iyi alışkanlıklar ve davranışlar kazandırmak amacıyla yapılan çalışmalar bütünüdür.  Eğitim okulla başlayıp okulla biten bir etkinlik değildir. Eğitim, insan hayatının tümünü kapsayan bir değişme ve gelişme sürecidir.  Bir çocuk dünyaya geldiği andan itibaren bu sürecin içine girmektedir.

Eğitim, karşılıklı etkileşimdir. Eğitim ve öğretim beşikten mezara kadardır. Bunun için de eğitimi haytın belli zamanlarına ya da kurumlara özgü düşünmek oldukça yanlıştır. İnsanın eğitime konu olmasında en önemli özellik, onun öğrenebilir olmasıdır. İnsanın öğenmesinde zihin yapısı  (akıl, idrak, duygu) onu diğer canlılardan ayırmaktadır. Geniş anlamıyla eğitim ve öğretim bireye, aileden bütün insanlığa ve evrene doğru yayılıp gelişen sevgi ve bilgiyi aktarır.  Amaç, seven, sayan, güvenli, bilgili başarılı, verimli ve doyurucu/mutlu bir hayat sürecek kişiler yetiştirmektir. Eğitim, olumlu yönde davranış değişikliği kazanma / kazandırma çabasıdır.

İslâm eğitimi, insanı bir bütünlük içerisinde eğitmeyi, iyi insan ve iyi Müslüman yetiştirmeyi hedef alır. İslâm eğitimcilerine göre, çocuğun eğitimine çok erken yaşlardan itibaren başlanmalıdır. Başlangıçta beslenme, giyinme, sosyal ilişkiler ve oyun gibi tabii davranışların eğitimine önem verilir.   İslâm eğitiminde temel metot, sevgi ve şefkattir.  Hz. Peygamber (sav), eğitiminin temeline; “Müjdeleyin, nefret ettirmeyin. Kolaylaştırın, zorlaştırmayın” (Müslim, Cihâd, Hds. 1732) buyurarak sevgi ile iç içe, hoşgörülü birer eğitimci olma düsturunu koymuştur. 

Eğitim ve öğretim; insanı akıl ve gönül bütünlüğü içinde, hem bu dünya hem de ebedî hayat için hazırlama ve yetiştirme sanatıdır. Eğitim; insanı, din ve dünya ile ilgili vazifelerini hakkıyla yapabilecek bir duruma getirmektir. Çocuklarımız geleceğimizdir. Onun için çocukların iyi eğitilmeleri, manevi değerlerle donatılmalarının sağlanması, sosyal kişilik kazanmalarının yanısıra; olumlu bir kişiliğe sahip olup anne babasına, akraba ve komşularına, ülkesine ve milletine ve insanlığa yararlı birer birey olması için elden gelen gayret gösterilmelidir.

Çocuk Eğitiminde Ailenin Önemi

Aile, nüfusu yenileme, millî kültürü taşıma, terbiye kazandırma, çocukları sosyalleştirme, ekonomik, biyolojik ve psikolojik faaliyetlerinin yerine getirildiği bir kurumdur. Aile, tarihin her döneminde toplumun vazgeçilmez temel müesseselerinden birisi olmuştur. Bu müessese, insanlığın tanıdığı bütün dinler ve bütün felsefî görüşlerce de, kutsal sayılmıştır. Onun önemi ve kutsallığı, toplum hayatında düzeni, disiplini, huzur ve devamlılığı sağlamasından gelmektedir.  Aile, toplumun ana direği ve sosyal hayatın başladığı yerdir. Çocuk düşünmeyi, davranışı, uyumlu ilişkileri ilk olarak ailesinde öğrenir.  Aile, içice ilişkilerin en sık ve kuvvetli olarak yaşadığı bir kurumdur. Hiçbir sosyal topluluğun fertleri arasındaki ilişkiler, aile fertlerindeki kadar içten ve samimî olamaz. Çocuk bütün kültür normlarını, eğitim ilkelerini ve karakter özelliklerini ailede öğrenir. Sosyalleşmenin ilk adımlarını buradan atar.  Bu nedenle, İslam anlayışında ailenin çok önemli bir yeri vardır.

Çocuk Eğitiminde Anne-Baba Nasıl Davranmalı?

*  Anneve babalar çocuklarının beden ve ruh sağlığına çok dikkat etmelidir.

* Çocuklar sevgiden ve ilgiden yoksun bırakılmamalı; fakat bu sevgi ve ilgi gereğinden fazla olmamalı.

* Çocukların ayrı bir birey olduğunun farkına varılmalı. Onun ilgi ve isteklerinin olabileceği bilinmeli.

* Çocuklara sorumluluk verilmeli, onun kendini ifade etmesi ve gerçekleştirmesi teşvik edilmeli.

*  Ödül ve cezada aşırıya kaçmamalı.

* Çocukların çocukluklarını yaşamaları sağlanmalı, çocuk oyun oynamalı.

*  Çocuğunuzu kardeşiyle ve başka çocuklarla kıyaslamamalı.

* Çocuk okula başlarken iyi hazırlanmalı.

* Ailenin önceliği çocuğunun sağlıklı bir kişilik yapısı oluşturmasını sağlamak olmalıdır. Kendi ayakları üzerinde durabilen, kendi kararlarını alabilen bir birey hayatında mutlu ve başarılı olacaktır.

* Elbette her anne ve baba çocuğunun iyi yetişmesini ister. Bunun için tutulan yollar farklı farklı olsa da amaç aynıdır. Çocuğun mutluluğu.

* Çocuğunuzun gelişimini iyi takip edebilmeniz için, çocuk gelişimi ve çocuk psikolojisi kitaplarından yararlanınız. Bu şekilde, çocuğunuzun gelişimini izleyerek bilgi ve ölçülere sahip olursunuz.

* Günümüzde çocuklarımız kötü arkadaş, internet ve zararlı neşriyat, sigara, alkol ve uyuşturucu gibi tuzaklarla karşı karşıyadır. Bu itibarla ebeveyn bunlara karşı uyanık olmalı ve çocuklarını korumalıdır. Çocuklarımızı bu gibi tehlikelerden koruyacak en etkili ve güçlü kalkan, sağlıklı bir din eğitimidir.

* Küçük yaşta kazandırılan ahlakî değerler ve din eğitimi yoluyla verilen temel dinî bilgiler, öğretilen emir ve yasaklar, ezberletilen ayet ve dualar, çocuğun düşünce ufkunu genişletir manâ dünyasını aydınlatır ve mutlu olur.

* Çocuklarımızın iyi birer yetişkin olması bizlerin iyi birer anne ve baba olmamıza bağlıdır.