Geçirdiği kalp krizi sonucu kaldırıldığı hastanede 84 yaşında hayatını kaybeden Sudan Halk Kongresi Partisi lideri Hasan et-Turabi için başkent Hartum'daki El Menşiye bölgesinde cenaze töreni düzenlendi.

Turabi'ni cenazesi, binlerce kişinin katılımıyla başkentteki Al Birri mezarlığına götürüldü.

İhvan çizgisindeki Hasan Turabi uzun yıllar Sudan siyasetinde etkili olmuştu.

HASAN EL TURABİ KİMDİR?

Hasan el Turabi 1932 yılında Sudan'ın Kassala şehrinde doğdu. Hasan el Turabi, Fransa ve İngiltere'de hukuk eğitimi gördü. Sudan'daki Müslüman Kardeşler'in içerisinde yer aldı ancak bir süre sonra cemaatten ayrı olarak İslami Milli Cephe'yi kurdu. 1970'li yıllardan itibaren dünyadaki bütün İslami akımları etkileyen bir teorisyen olarak tanınmaya başladı. Sudan’da 1989 yılında gerçekleştirilen "Milli Selamet Devrimi"nin teorisyeni olarak bilindi. Milli Meclis'in başkanlığını yaptı.

1969 askeri darbesiyle iktidara gelen Cafer Nuymeri'nin 1983 yılında şeriatı uygulamaya koymak istemesi üzerine 1972 Addis Ababa Anlaşması'yla sona eren iç savaş tekrar başladı. Numeyri'nin 1985'te kendi hükümetinin savunma bakanı tarafından devrilmesinin ardından 1986 yılında genel seçimler yapıldı.

Seçimler sonucunda Ümmet (Umma) Partisi lideri Sadık el Mehdi başkanlığındaki koalisyon hükümetleri iktidarında geçen kısa süreli sivil yönetim, tuğgeneral Ömer el Beşir liderliğinde 1989'da gerçekleştirilen askeri darbeyle (Milli Selamet Devrimi) sona erdi. Ömer el-Beşir, beklenmeyen bir kararla 12 Aralık 1999'da yeni bir darbe yapıp Milli Meclisi feshetti.

Ülkenin ikinci adamı Turabi, gözaltına alınıp hapse atıldı. İki yıl hapis cezasından sonra evinde ikamete mecbur edildi ve gözlem altında tutuldu. 2003 sonbaharında serbest bırakılan Turabi şiddetli muhalefetine devam edince, 31 Mart 2004'te yönetimi değiştirmek için darbe hazırlığında olduğu gerekçesiyle kendisine yakın bazı subaylarla birlikte gözaltına alındı.

Bir müddet cezaevinde kalan Turabi, 30 Haziran 2005'te serbest bırakıldı. Devrimden önce yedi, sonra da beş yıl cezaevinde kalan Turabi’nin kaleme aldığı eserler, İslam dünyasında ve Batı'da uzun dönem ilgiyle takip edildi.

Hasan El Turabi’nin dostları, siyasetten elini çekip mütefekkir olarak düşünce ve fikirleriyle devleti şekillendirme teklifinde bulunmuşsa da bütün ısrarlara rağmen Turabi, bu teklifi kabul etmedi.

Sudan Halk Kongresi'nin liderliğini yapan Turabi, Arap dünyasında birçok ülkenin anayasa çalışmalarında yer aldı. Turabi, bugünlerde, mevcutları yetersiz bulduğu gerekçesiyle bir Kuran-ı Kerim tefsiri üzerinde çalışıyordu. Turabi'nin Türkçeye çevrilmiş çeşitli eserleri de bulunuyor.

(İslam ve Hayat / Dünya Bülteni)