Esed zulmünün doğurduğu iç savaşta bine yakın cami yıkıldı

UNESCO tarafından "Dünya Mirası" listesinde olan 6 tarihi mekanda savaş nedeniyle hasar meydana geldi. İç savaşın başladığı 15 Mart 2011'de bu yana yaklaşık 1000 cami yıkıldı veya zarar gördü.

15-03-2014

Tarihsel süreçte önemli medeniyetlere evsahipliği yapan Suriye'de yaşanan iç savaş 3'üncü yılını geride bırakırken, ülkedeki birçok önemli tarihi zenginlik yok oldu.

Savaşlar nedeniyle, insan veya ekonomik kayıpların yanı sıra ülkelerin binlerce yıllık birikimle oluşturdukları tarihsel zenginlikler de yok oluyor. İç savaşın şiddetlenmesiyle zarar gören tarihi mekanlar arasında en çok camiler var.

İç savaşta korunmak için karargah haline getirilen camiler arasında en göze çarpanı, İslam tarihinin en eski ve büyük camilerinden biri olan Halep'teki Emevi Camisi.

Geçen yıl nisan ayında rejim güçlerinin saldırıları sonucu, 8. yüzyılda inşa edilen caminin 13. yüzyılda yeniden yapılan minaresi yerle bir oldu.

Esed güçlerinin, cami ile çevresindeki tarihi çarşıların bulunduğu bölgeye tank, havan topu ve roketlerle yaptığı saldırılar sonucu caminin doğu duvarı yıkıldı.

Camideki paha biçilemeyen birçok el yazması Kur'an-ı Kerim kaybolurken, cami çeşitli yerlerinden aldığı hasarlarla ibadet edilemez hale geldi.

Halep'te bombalardan nasibini alan bir diğer tarihi cami ise Hz. Zekeriya Camisi oldu.

İçerisinde Hz. Zekeriya'nın türbesinin yanı sıra, Hz. Muhammed'in sakal-ı şerifi ve dişinin de bulunduğu kutsal emanetler ile, İslam tarihi açısından kıymet biçilemeyen çok sayıda el yazması ve Kur'an-ı Kerim'in yer aldığı caminin bin yıllık minaresi, saldırılar sonucu yıkıldı.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) 'Dünya Mirası' listesindeki Şam, Bosra, Halep kentleri, Palmira tarihi bölgesi, Halep Kalesi ve ülkenin kuzeyindeki tarihi köyler bulunuyor.

Tarih boyunca bölgede hüküm sürmüş çeşitli medeniyetlerin eserlerini yansıtan bu 6 mekan, üç yıllık savaş döneminde zarar görerek UNESCO tarafından 'Tehlike Altındaki Dünya Mirası' listesine alındı.

Uzmanların yaptıkları uyarılara rağmen, iç savaşın başladığı 2011 Mart'tan bu yana yaklaşık 1000 cami yıkıldı veya zarar gördü.

Camilerin yanı sıra çok sayıda türbe, müze, çarşı ve ev de harabeye dönmüş durumda.

Halep Kalesi'nin surları zarar gördü

Rejime ait savaş uçaklarının saldırıları sonucu, Busra el Şam bölgesindeki Dera kentinde bulunan ve Hz. Ömer döneminde yapılan Hz. Ömer Camisi, moloz yığınına döndü.

Humus'un Halidiye bölgesinde, İslam tarihinde önemli bir yeri olan ve 'Seyfullah' (Allah'ın kılıcı) namıyla bilinen Halid bin Velid'in ebedi istirahatgahının bulunduğu Halid Bin Velid Camisi'nin kubbesi ve minaresi büyük hasara uğradı. Havan topu ve roketler sonucunda cami içerisindeki Halid Bin Velid kabri tamamen yıkıldı.

Orta Çağ'ın en önemli kalelerinden biri olarak kabul edilen ve çevresi sık sık çatışmalara sahne olan Halep Kalesi'nin girişi, atılan top mermileri nedeniyle zarar gördü.

Selahaddin Eyyubi'nin 1188'de Haçlılardan aldığı ve günümüzde 'Selahattin Kalesi' olarak bilinen kalenin surları da bölgede açılan ateş sonucu yıkıldı.

Tarihi MÖ 3000'li yıllara kadar uzanan ve birçok medeniyet ve uygarlığa ev sahipliği yaptığı bilinen tarihi Halep Çarşısı'nda 2012 Ekim ayında atılan havan mermisi nedeniyle çıkan yangında, ahşap dükkanlar yanarak kül haline geldi.

Arkeolojik zenginlik büyük darbe aldı

Suriye'deki iç savaş bir taraftan da arkeolojik yağmalara neden oluyor. UNESCO, ülkedeki sayısız arkeolojik kazı alanının organize silahlı gruplarca yağmalandığını, çıkarılan tarihi eserlerin ülke dışına kaçırıldığını bildirdi.

Yağmacı grupların sadece Suriyelilerden oluşmadığı belirtiliyor.

Deyr ez Zor, Halep, Dera, Hama, Rakka ve İdlib'deki kazı alanlarından çıkarılan birçok tarihi eser çalınarak ülke dışına çıkarıldı. "Çölün Gelini" denilen Palmira antik kenti de roket, tank ve hafif silahlar nedeniyle hasar gördü.

Ülkede çeşitli yüzyıllarda inşa edilen ve antik Yunan, Roma, Bizans ve erken İslam dönemlerinden eserleri sergileyen birçok müze de yağma ve hava saldırıları nedeniyle zarar gördü.

UNESCO, Rakka Müzesi, Hama Müzesi, Halep'teki Folklor Müzesi ve Maaret Müzesi'ni çeşitli saldırı ve yağmalara maruz kalmış müzeler arasında gösteriyor.

Ortadoğu'nun en büyük mozaik koleksiyonunun bulunduğu İdlib'teki Alma Arra Müzesi de savaştan etkilenen müzeler arasında.

(Yeni Şafak)