İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün davetlisi olarak bugün Türkiye'yi ziyaret edecek.

Cumhurbaşkanlığının internet sitesinde yer alan açıklamaya göre, Gül'ün, İran İslam Cumhuriyeti'ne 13 -16 Şubat 2011'de gerçekleştirdikleri ziyaretin ardından İran'dan Türkiye'ye Cumhurbaşkanı seviyesinde yapılan ilk ziyarette, ikili ilişkilerin yanı sıra güncel, bölgesel ve uluslararası konular da ele alınacak.

Ayrıca Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 28 - 29 Ocak 2014'teki İran ziyareti sırasında kurulması kararlaştırılan "Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi''nin birinci toplantısı da Ruhani ve Erdoğan'ın riyasetinde düzenlenecek.

Söz konusu ziyaretin, Türkiye'nin geleneksel komşuluk ilişkilerinin ötesinde derin tarihi ve kültürel bağlara sahip olduğu İran ile son dönemde gelişme gösteren ilişkilerinin daha da ileriye taşınmasına katkı sağlayacağı kaydedildi. 

MASADA ENERJİ VAR

Ruhani'nin resmi ziyaretine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Yıldırım Beyazıt Üniversitesi'nden uluslararası ilişkiler uzmanı Bayram Sinkaya, İran ve Türkiye'nin ikili ilişkileri geliştirmek için gayret gösterdiğini belirterek, ziyarette enerji ve ticari konuların ana gündem maddeleri olacağını ifade etti.

Sinkaya, ziyarette Türkmen gazının İran ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya pazarlanması konusunun gündeme geleceğine dikkati çekerek, "Önceden Nabucco projesi gündeme geliyordu. İran gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya transferi. Bu yönde yeni bir adım atılabilir. Nabucco çöktü. İran’ın TANAP’a katılması meselesi konuşulabilir. Bunlar muhakkak öne çıkacaktır ve konuşulacaktır" dedi.

Türkiye'nin İran'dan aldığı doğalgaz fiyatı için başlattığı tahkim sürecinin devam ettiğini hatırlatan Sinkaya, İran'ın doğalgaz anlaşmasının yenilenmesi şeklinde bir teklifi olduğunu ancak Türkiye'nin İran’dan aldığı doğalgazın miktarını arttırması şartını öne sürdüğünü belirtti.

Daha önce de İran'ı tahkime götüren Türkiye bunda başarılı olmuş, yaklaşık 900 milyon dolar tazminat ve doğalgaz fiyatlarında da yaklaşık yüzde 16 oranında fiyat indirimi almıştı. İki ülke arasındaki elektrik ticaretiyle ilgili olarak da yeni anlaşmalar olabileceğini söyleyen Sinkaya, "Türkiye kimi bölgelerinde İran'dan elektrik alırken, İran'da kimi bölgelerinde Türkiye'den elektrik alıyor. Bu konuda muhtemelen yeni gelişmeler ve anlaşmalar olacaktır" diye konuştu.

Iğdır'da kurulması planlanan ortak sanayi bölgesi projesinin de görüşülmesi muhtemel konulardan biri olduğunu dile getiren Sinkaya, iki ülke arasındaki buluşmanın bir stratejik işbirliği toplantısı olduğu için çok sayıda anlaşma yapılmasını öngördüğünü ifade etti.

Bu görüşmelerde hem Türkiye'den hem de İran'dan çok sayıda bakanın masaya oturacağını söyleyen Sinkaya, "Bu zamana kadar ki bütün stratejik işbirliği toplantılarında çok sayıda anlaşma imzalandı. Suriye ve Irak’ta daha önce yapılan toplantılarda 30-40 anlaşma aynı anda imzalandı" dedi.

Öte yandan, Fars Haber Ajansı, iki ülkenin ticaret hacmini 2015 yılı itibariyle 30 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerine dikkat çekiyor.

İKİ ÜLKE MAHKEMELİK OLMUŞTU

Daha öncede İran'ı tahkime götüren Türkiye bunda başarılı olmuş, yaklaşık 900 milyon dolar tazminat ve doğalgaz fiyatlarında da yaklaşık yüzde 16 oranında fiyat indirimi almıştı. İran'la Türkiye arasında doğalgaz alımında yaşanan fiyat anlaşmazlıklarından kaynaklı tahkim süreci 17 Şubat'ta başlamış, Türkiye, İran'dan aldığı doğalgazın fiyatında yaklaşık yüzde 25 oranında bir indirim talep etmişti.

İran Petrol Bakanı Bicen Zengene de, geçtiğimiz günlerde Türkiye, ithal ettiği doğal gaz miktarını arttırırsa fiyatlarda değişiklik yapabileceklerini söylemişti.

Türkiye, İran'dan yıllık 10 milyar metreküp doğalgaz alımı gerçekleştiriyor. İran, Türkmenistan'dan ithal etmiş olduğu doğalgazı Türkiye'ye satıyor. Türkiye, doğalgaz ihtiyacının büyük kısmını Rusya'dan sağlarken en pahalı gazı ise İran kaynaklarından alıyor.

İki ülke yetkilileri arasında müzakereler devam ediyor. Iranla Türkiye arasında ticari ilişkiler Halkabank aracılığı ile yürütülüyor. İran Halkbak'a alternatif olacak bir başka banka istediğini bildiriyor. Türkiye ise bu isteğe karşılık başka alternatifler üzerinde uzlaşmak istiyor.

2023 yılına kadar iki ülke arasındaki dış ticaret hacminin 30 milyar dolara çıkarılması öngörülüyor. 2015 sonuna kadar bu yılın sonuna kadar da 20 milyar dolara ulaşması planlanıyor.

Geçen yılın Ağustos ayından beri Cumhurbaşkanlığı görevinde bulunan Ruhani'yle siyasi, ekonomik ve kültürel işbirliğine ilişkin anlaşmalar imzalanacak, Türkiye -İran Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı'da gerçekleştirilecek. Suriye, Mısır ve İsrail-Filistin sorunu ve İran'ın nükleer programı gibi konularında ele alınacağı ziyaret sırasında enerji konularının da tartışılacağı belirtiliyor.

Ruhani ziyaretine ilişkin hazırlıklar çerçevesinde Çarşamba günü Türkiye'yi ziyaret eden ve Başbakan Erdoğan ve ilgili Bakanlar ile görüşen İran İletişim ve Enformasyon Bakanı Mahmud Vaizi, enerji işbirliği konusunun da gündeme geldiği görüşmelere ilişkin olarak "Türk yetkilileri, İran'dan gaz ithalatını artırmaya istekli" dedi ve ülkesinin de talebi karşılamaya hazır olduğunu ekledi.

ANITKABİR ZİYARETİ YOK

Cumhurbaşkanlığı Basın Başdanışmanı Ahmet Sever, Türkiye ile İran İslam Cumhuriyeti arasında cumhurbaşkanları düzeyindeki protokolleri uygulama geleneğinde anıt mezar ziyaretlerinin yer almadığını bildirdi.

Türkiye ile İran İslam Cumhuriyeti arasında cumhurbaşkanları düzeyindeki protokolleri uygulama geleneğinde anıt mezar ziyaretlerinin yer almadığına işaret eden Sever, şunları kaydetti: 10. Cumhurbaşkanı Sayın Ahmet Necdet Sezer, 17-18 Haziran 2002 ve Sayın Cumhurbaşkanımızın 13-16 Şubat 2011 tarihlerinde İran'a yaptıkları devlet ziyaretleri programlarında İmam Humeyni'nin kabrini ziyaretlerine yer verilmemiştir. Bundan önce Ankara'ya gelmiş olan son İran Cumhurbaşkanı Sayın Haşimi Rafsancani'nin 1991 ve 1996 yıllarında, dönemin cumhurbaşkanları Sayın Turgut Özal ve Sayın Süleyman Demirel'in davetlisi olarak ülkemize yapmış olduğu resmi ziyaretlerin programında Anıtkabir'e ziyaret yer almamıştır.

(AA)