Tüm dünyanın gündemine oturan Irak'taki olaylar sonrası yankılar devam ediyor. Musul'e ele geçiren Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) Kerkük ve Tuzhurmatu'ya ilerlemeye devam ediyor. Türk Konsolosluğu'nu basarak 48 vatandaşımızı rehin alan örgüt ne yapmak istiyor? Bundan sonra Irak'ta neler yaşanabilir? SETA Dış Politika Araştırmacısı Veysel Kurt, Dış politika uzmanları Doç. Dr. Mehmet Akif Okur ve Mustafa Özcan gelişmeleri Haber7'de değerlendirdi.

SETA Dış Politika Araştırmacısı Veysel Kurt gelişmeleri en başından Haber7'ye değerlendirdi. IŞİD'in son yıllarda daha da güçlendiğini söyleyen Kurt Irak'ta bundan sonra neler yaşanabileceğini anlattı.

IŞİD SALDIRISI NASIL GELİŞTİ

ABD’nin çekilmesi bölgede ciddi bir güç boşluğu oluşturdu. Zaten bu bölge ABD işgali sırasında askerlere en fazla direnen bölge idi. Hatırlarsak iki üç ay önce Felluce’de başlayan bir IŞİD baskını vardı. Aslında o baskın da Musul’un habercisiydi. ABD’nin bölgeden çekiliş olması örgütlü bir grubun böyle bir harekete yeltenmesinin önünü açtı.

IRAK ASKERLERİ MUSUL'U NEDEN TERK ETTİ?

IŞİD selefi sünni bir örgüt karşısında Şii askerlerin çoğunluğundan oluşan Maliki ordusu. Burada önemli bir kutuplaşma var. Bu da çatışmanın şiddetini artırıyor. Bu askerlerin de Musul’u terk etmesi sanırım biraz da bununla ilgili. Birincisi profesyonelleşmemiş olması ikincisi de şiddetli çatışmadan kaçma isteği. Musul’u ele geçirmeleri başlı başına çok ciddi bir olay. İlk defa bir örgüt bir kenti ele geçiriyor ve yavaş yavaş yayılmaya başladı da. Kerkük’e de ilerlemeye başladılar. Bunun ortaya çıkardığı ciddi bir sonuç var. Küçük silahlarla geldiler ama şimdi Irak ordusunu çıkardılar. Daha önce de genelde bölgenin güvenliğini sağlayan aşiretler vardı. Bu aşiretler de savunmaya geçmediği için Musul kolaylıkla düşmüş oldu.

TİKRİT’İN ÖNEMİ

Musul'dan sonra Tikrit kentini de ele geçiren IŞİD'la ilgili Veysel Kurt: ''Orası da ABD’ye en çok direnen Sünni bölgelerden bir bölge IŞİD için önem arz ediyordu. Genel bir direnişle karşılaşmamak için orayı almış olma ihtimalleri var'' dedi.

TÜRK KONSOLOSLUĞUNA YAPILAN BASKIN

IŞİD’in konsolosluğumuza yapılan saldırısı onların Türkiye’yi ciddi bir tehlike olarak gördükleri içindir. Böylece Türkiye’ye karşı ellerinde büyük bir koz olmuş oldu. Herhangi bir pazarlık durumunda IŞİD elindeki rehineleri devreye sokacak. Şu anda Başbakan ve Hakan Fidan’ın da olduğu bir toplantı yapıldı neler yapılacağına dahil. Tüm ihtimallerin masada olduğu bir toplantı. Müdahale ya da pazarlık ihtimali var. 

IŞİD’IN GÜCÜ NEDİR?

Aslında IŞİD 2004 yılına dayanıyor. ABD’den ciddi darbeler yedi. İki kere liderleri öldürüldü. Fakat iki kere hapishane basarak mahkumları serbest bıraktılar. Bu da onlara ek bir güç sağladı. Tabi bölgedeki çatışma ortamı onların beslenmesi için uygun bir ortam oluşturuyor. Tabi ABD’ye karşı olan nefret ve bazı ideolojik düşünceler örgütün gücünü oluşturan etmenler.

Irak'ta yaşanan gelişmeleri değerlendiren Doç. Dr. Mehmet Akif Okur, bundan sonra yaşanabilecek gelişmeleri anlattı.

Ben bu olaylardan sonra Irak’ın parçalanma ihtimalinin bile olduğunu düşünüyorum. Birçok ihtimal var, IŞİD orada bir devlet kurarsa ne olur? Sünni aşiretler destekler mi?

KUZEY IRAK VE PYD

Irak’ta bir de Kuzey Irak olgusunu da düşünmek gerekiyor. Şimdi IŞİD’ın işgal ettiği bölgeden Irak ordusu çekildi. Oralarda peşmerge güçleri kaldı. Muhtemelen peşmergeler istediği talep ettiği sınırları kontrol eder hale gelecek bunu da çatışmadan gerçekleştirmiş olacak. 

PYD’de bunu fırsat olarak görüyor. İşbirliği yapabiliriz diyor. Bu Batı ile aralarının düzelmesi anlamına gelecektir. PKK eşzamanlı olarak ABD ve Avrupa’nın terör listelerinden de çıkmak istiyor. IŞİD’le girecekleri çatışma bu noktada ellerini de kuvvetlendirebilir. Batı tarafından meşru görülen bir gerilla örgütü görünmek isteyebilir. Çatışmayla ilgili bir başka önemli aktör İran. Irak sivilleri silahlandırmaya başladı. İran’a yakın milis örgütler var Hizbullah gibi. Onlar IŞİD’e karşı daha da kuvvetlenebilir .Eğer IŞİD'ı püskürtülürse Irak’ın iç dengeleri yeniden değişmiş olacak. Püskürtülemezse Erbil yönetimi muhtemelen kendi sınırları içerisinde bağımsızlığa doğru adım atacak. 

TÜRKİYE REHİNELERİ KURTARSA BİR DERT KURTARMASA BİR DERT

Tabi bu çok önemli. Çünkü krizin daha başlangıç aşamasında Türkiye’nin elini kolunu bağlama amacında akıllıca daha işin hemen başında planlanmış bir iş. Rehineleri nasıl kurtaracağı meselesi de var. Şimdi rehineleri kurtarırsak ‘Türkiye’nin bu örgüte yakınlığı var’ yorumu yapılacak, kurtarılamazsa da prestij yönünden kötü bir algı oluşacak.

O yüzden keşke bu Musul Konsolosluğu’nu hızlı bir şekilde boşaltabilseydik. Örgüt için önemli bir koz haline dönüştü. 

Dış Politika uzmanı Mustafa Özcan'da Haber7'ye önemli açıklamalarda bulundu.

Işid’e baktığımızda Türkiye’ye karşı düşmanca bir tavrı var. Suriye’de Esed ile beraber hareket ediyor.  Orada rejimle hiçbir problemi yok. 

Musul’un işgali tesadüf değil. Türkiye’nin ABD müttefiki olması bu örgütün hedefi haline gelmiş durumda.

Somali’de yaşanan olaylara baktığımız zaman. Bunlar tesadüf değil. Mali’de Cezayir elçiliğine yapılan saldırı ile benzer tarafları var. 

Şu an bize gelen bilgiler kesin değil. Türkiye istese de kendini bunlara beğendiremez. 
Irak’ta Sünnilere karşı bir zulüm var. Nuri Maliki gibi siyasetçilerin toplumu bölmeleri en büyük sorun.  

IŞİD neden bu kadar büyüdü?

Musul Valisi söylüyor bunlar diğer grupların da desteği var. Irak işgalden sonra şiileştirildi. Irak bundan sonra 3’e bölünür. Irak yeniden kurulmadan bu sorunlar asla çözülmez.

(Kaynak: Haber7)