Mısır'da seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin 3 Temmuz 2013'te yapılan askeri darbeyle devrilmesinin ardından verilen idam cezalarından 7'si infaz edildi.

Darbenin ardından geçen sürede, darbe karşıtı gösterilere katıldıkları gerekçesiyle veya terörle ilişkilendirilerek açılan veya bu tarihten sonra yeniden gündeme getirilen davalarda Mursi ve birçok Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) liderinin de aralarında bulunduğu çok sayıda sanık hakkında idam kararı verildi.

İdam talebiyle dosyaları Müftülüğe gönderilen bin 695 kişiden 433'ü temyiz ve itiraz yolu açık olmak üzere ölüm cezasına çarptırılırken, 246 kişi hakkındaki idam kararı iptal edildi.

UYGULANAN İDAM HÜKÜMLERİ

Askeri Yüksek Mahkeme tarafından "Kahire'nin kuzeyindeki Musturut askeri kontrol noktasına bombalı saldırı düzenlemek, terör örgütüne üye olmak ve terör faaliyetlerinde bulunmak, silahlı eğitimi almak, donanma gemilerine ve askeri tesislere saldırı düzenlemek" suçlamalarıyla yargılanarak ölüm cezasına çarptırılan Ensar Beyt el-Makdis örgütüne mensup 6 kişinin cezası 17 Mayıs'ta infaz edildi.

İskenderiye'de darbe karşıtları ile yandaşları arasında çıkan olaylarda, "binadan atılan bir çocuğun hayatını kaybettiği" öne sürülerek, bu olayla ilgili sanıklar hakkında, "kasten adam öldürmek, silah bulundurmak, İhvan'a üye olmak, vatandaşları korkutmak, kamu kurumlarının çalışmasını engellemek" iddialarıyla dava açıldı. Dava kapsamında yargılanan 62 kişi çeşitli hapis cezalarına çarptırılırken, sanıklardan Mahmud Ramazan'a idam kararı verildi. Temyize götürülen davada onanan karar, 7 Mart'ta infaz edildi.

UYGULAMAYI BEKLEYEN İDAM HÜKÜMLERİ

Halihazırda sivil ya da askeri mahkemeden çıkmış ve uygulanmayı bekleyen onanmış idam kararı bulunmuyor. 2014 yılında hazırlanan Mısır anayasasının 155'inci maddesine göre, Cumhurbaşkanının Bakanlar Kurulu'nun görüşünü aldıktan sonra onanmış idam hükümlerini affetme ya da hafifletme yetkisi bulunuyor.

TEMYİZ AŞAMASINDA OLAN İDAM HÜKÜMLERİ

Mahkemelerin, haklarında idam kararı aldığı aralarında Muhammed Mursi'nin de olduğu 433 sanık için temyiz yolu açık bulunuyor.

Yargıtay, söz konusu kararları onayabilme, hükmü iptal edebilme veya davanın tekrar görülmesine karar verebilme yetkilerini taşıyor.

Ceza mahkemelerinin verdiği ilk karara itiraz halinde Yargıtay, söz konusu hükmü iptal ederek, yeniden yargılama kararı verebiliyor ya da mahkemenin hükmünü onaylayabiliyor. Bu durumda onay kararı nihai oluyor.

Yargıtay yeniden yargılanmasına hükmettiğinde ise ceza mahkemeleri konuyla alakalı tekrar bir karar veriyor. Eğer bu verilen karar da itiraz edilirse, Yargıtay bu itirazı da kabul eder ve yargılamayı kendi üstleniyor. Yeniden yargılamada ise ya mahkemenin verdiği karara itirazı reddediyor ya da kendi yeni bir karar veriyor ve her halükarda verdiği karar nihai hüküm oluyor.

İPTAL EDİLEN İDAM HÜKÜMLERİ

Dosyası Müftülüğe gönderilen 246 kişi hakkında verilen idam kararlarına yapılan itiraz kabul edildi ve yeniden yargılama kararı alındı. Bu, Mısır hukukuna göre idam kararının iptal edilmesi anlamına geliyor.

Müftüye dosyası gönderilenlerden 1009'u hakkında ise idam kararı çıkmadı. Bunlarda 516'sı hakkında idam dışında cezalar verilirken, 493'ü hakkında beraat kararı çıktı daha sonra yapılan itiraz kabul edilerek yeniden yargılanmalarına hükmedildi.

Mısır'da 3 Temmuz 2013'de ordunun yönetime el koymasının ardından yüzlerce darbe karşıtı, "şiddet olaylarına karışmak, izinsiz gösteri düzenlemek" gibi çeşitli suçlardan gözaltına alınarak yargılanmaya başlanmıştı.