Mısırlı ünlü gazeteci yazar Muhammed Hasaneyn Heykel'in "Amerikan İmparatorluğu" isimli kitabı Pınar Yayınları tarafından Türkçe'ye kazandırıldı.

Geçen ay piyasaya çıkan 440 sayfalık kitapta Heykel, tarihten bugüne Amerikan imparatorluk deneyiminin tarihsel serüvenine ışık tutuyor ve bu son deneyimi diğer imparatorluk deneyimleriyle karşılaştırıyor.

"Avrupa imparatorluk deneyiminde sermaye, imparatorluğun ardından gidiyor ve imparatorluğun koruması altında emin bir şekilde savaşlarda arta kalanları topluyordu" diyen Heykel, Amerikan imparatorluk deneyiminde bu işlemin tam tersine döndürüldüğünü ve Amerikan sermayesinin imparatorluk yolunda öncülük yaptığını yazıyor.

İmparatorlukların yükseliş dönemlerinde zirveye ulaştığını, daha sonra hepsinin de imparatorluğun getirdiği yük ve külfet nedeniyle, zirveden aşağıya inmek zorunda kaldığını, hepsinin de yükseliş döneminde güçten yararlandığını ve gerilemeyi önlemek için şiddetle direndiğini kaydeden Heykel, "Amerikan İmparatorluğu'na olan da budur. Fakat onun durumu daha çok incelemeyi gerektirmektedir. Çünkü bu imparatorluk, geçmiştekilerden farklı bir yapıya sahiptir" diyor.

Morgan felsefesi

Amerika Birleşik Devletleri'nin, ünlü korsan Kaptan Morgan'a hayran olduğunu ve bu zeki korsanın felsefesini benimsediğini yazan Heykel, Morgan felsefesini şu şekilde özetler:

"Sıradan korsan yolcu gemilerine saldırır ve suçsuz insanları öldürür, gemilerdeki değerli eşyaları ve paraları zorla alır. Akıllı korsan ise ancak diğer korsan gemilerine saldırır, onların gizlendikleri yere yakın bir yerde onların aldıkları ganimetlerle çatışmaktan yorulmuş bir şekilde dönmelerini bekler, sonra üzerlerine çullanıp birçok kazanç elde eder:

—Sıradan korsanın uzun ve meşakkatli bir yolculuk sonrası yağmaladığı birçok geminin hazinelerine akıllı korsan bir saldırıyla sahip olmuş olur.

—Korsanlıkla suç işlenmemiş olur. Çünkü o yağmacıları yağmalamış ve katilleri öldürmüştür. Bu nedenle yaptığı suç sayılmaz. Bilakis, adil bir cezadır. Cinayet değil, haklı bir kısas kabul edilir.

—Akıllı korsan bu tarzıyla insanlar arasında bir konum ve heybet kazanır. Yaptıkları kahramanlık hikâyesi olarak anlatılır."

Heykel, Morgan felsefesinin Amerika Birleşik Devletleri tarafından uygulanmasını ise şöyle anlatır:

"Kaptan Morgan'ın tarzını tatbik etmenin anlamı şudur: Birleşik Devletler, kendisini tek tek ülkelere hâkim olmakla meşgul etmez. Bilakis, bölgeleri paket olarak alır. Devletleri lokma lokma yutmaz. Bilakis, imparatorluk sofrası üzerinde olan her şeyle; tabak ve çanaklarla, çatal ve bıçaklarla, hatta sofra örtüsüyle birlikte yutar. Bu, içinde barındırdığı ve üzerindeki tüm zenginliğiyle bütün bir kıtaya el koyma tecrübesine uygun bir kültürdür."

Düşünce kuruluşlarının rolü

Amerikan siyasetinin işleyiş biçimine ve düşünce kuruluşlarının oynadığı role de dikkat çeken Heykel, "Amerika’nın elinde, Amerikan gücünü savaş yolunda kışkırtmada profesyonelleşmiş düşünürlerden müteşekkil tehlikeli bir ordu oluşmuştur" diyor.

Amerikan kapitalizminin bu kuruluşları desteklediğini ve finanse ettiğini belirten Heykel, düşünce kuruluşlarının işlevini şu şekilde özetliyor: " Bu düşünce kuruluşları neredeyse dünyanın dışında bile kapitalist düzenin uygulanmasında ısrar etmekte ve yeni düşünce tanklarında kendini koruma altına alan bu Amerikan deliliğine dünyanın alkış tutması istenmektedir!"

İmparatorluk çetesi

Dick Cheney, Donald Rumsfeld, Paul Wolfowitz, Richard Perle ve benzeri Amerikan İmparatorluğu projesi savunucularını "imparatorluk çetesi" olarak tanımlayan Heykel, bu çetenin kamuoyunun değerlerini kişisel çıkarlarına perde yaptığını ve istila mantığıyla Amerikan silahını uçuruma doğru sürüklediğini belirtiyor.

Heykel, orijinal ismi "El-İmparatoriyye'l-Emrikiyye ve'l-İğaratu ale'l-Irak" olan bu kitapta İmparatorluk çetesinin 11 Eylül olaylarını projelerini hayata geçirmek için bulunmaz bir fırsat gördüğünü ve hiç alakası yokken hedefi nasıl Afganistan'dan Irak'a çevirdiklerini anlatır.

Politikacı-asker gerginliği

Kitabında Donald Rumsfeld ile Colin Powell arasında ve politikacılarla askerler arasında yaşanan gerginliklere de dikkat çeken Heykel, askerlerin, Irak’a savaş açılırken Washington’daki siyasilerin “Amerikan bayrağının şeref ve değerini” koruyacak gerekli "ahlaki ve kanuni" gerekçeyi kendilerine sağlamadığını düşündüklerini yazıyor.

Kültürel mirasın ortaya çıkışı

"Amerikan İmparatorluğu zirvedeyken eski Irak Başkanı’nın oğulları Uday ve Kusay’ı öldürdüğünde Kızılderililerle yaşadığı ilk deneyimdeki gibi davrandı, 18. yüzyılda Amerikan kıtasının iç bölgelerine akın eden öncü göçmenler gibi davrandı" diyen Heykel, sözlerini şöyle sürdürür:

"Amerikan İmparatorluğu kuvvetleri de 21. yüzyılda nehrin diğer tarafındaki Kızılderililere büyük liderin öldüğünü ve gözleriyle görüp emin olmaları için at üzerinde cesedinin kendilerine gönderildiğini ispat etmek istedi! Yüzyıllar sonra aynı manzara tekrarlanmıştı. Çünkü kültürel miras gizlenebilir fakat yeni gelişen olaylar onu gizlendiği yerden çıkarır ve başlangıçta oluşan örnek kendini tekrarlar."

Muhammed Hasaneyn Heykel kimdir?

20. yüzyılın en ünlü Arap gazetecilerinden ve Arap basınının duayenlerinden sayılan Muhammed Hasaneyn Heykel, 23 Eylül 1923'te Mısır'da dünyaya geldi. Arap siyasetinin oluşumuna yakından tanıklık etme fırsatı bulan ender gazetecilerden biri olan Heykel, Mısır'da krallık dönemiyle Cemal Abdünnasır, Enver Sedat ve Hüsnü Mübarek dönemlerini yaşadı. Cemal Abdünnasır hayranlığıyla tanına Heykel, Abdünnasır'a en yakın isimlerden biriydi. Başta El-Ehram gazetesi olmak üzere bir çok gazetede çalışan Heykel, şu anda El-Cezire kanalında "Maa Heykel" (Heykel ile birlikte) adıyla haftalık bir program yapmakta ve deneyimlerini anlatmaktadır. Arapça ve İngilizce onlarca esere imza atan Heykel'in kitapları 30'u aşkın dile çevrilmiştir.

Kitabın İsmi: Amerikan İmparatorluğu

Yazarı: Muhammed Hasaneyn Heykel

Tercüme: İsmail Yaşa

Dizi: Araştırma-İnceleme

Baskı: Haziran 2008

Sayfa: 440


İrtibat Tel: (212) 520 98 90-527 06 77