Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması anketi Türkiye’de hangi gelir grubunun veya hangi illerin gelirden ne pay aldığını ortaya koyuyor.

Ankete yıllık bakıldığında da elbette Türkiye’de gelir dağılımının kötü olduğu göze çarpıyor. Ancak yıllar itibariyle bakıldığında son günlerde birçok ekonomistin dile getirdiği orta sınıfın giderek eridiği cümleleri rakamlarla ortaya çıkıyor.

TÜİK’in çalışmasına göre zaten gelir dağılımını gösteren Gini katsayısı son 7 yılda 0.37’den 0.39 çıkmış durumda. Bu gelir dağılımının giderek bozulduğunu gösteriyor. Gini katsayısı sıfıra yaklaştıkça dağılımın iyi olduğu uzaklaştıkça kötü olduğunu anlamamız yeterli. Yine aynı tabloda İstanbul’da Gini katsayısının 0,35’ten 0,43’e yükseldiği görülüyor. Tabii ki hiç bir il İstanbul’un yanına yaklaşamıyor. Bu rakamı görünce bakalım dedik bu rakam tam olarak ne anlama geliyor.

YÜZDE 10’LÜK ZENGİNLER YÜZDE 60 KADAR PAY ALIYOR

Kurumun aynı araştırmasında 10’luk dilimler halinde gelir gruplarının milli gelirden ne pay aldığı yayımlanıyor. İlk bakışta en zengin yüzde 10’un aldığı pay yüzde 30.8 ve en fakir yüzde 10’luk dilimin aldığı pay yüzde 2.4 pay aldığı görülünce zaten bu eşitsizlik göze çarpıyor. En zengin yüzde 10’un aldığı pay en fakirden başlayarak toplam nüfusun yüzde 60’ı kadar geliri cebine koyuyor. Ancak daha da ileri yıllara gidip bakıldığında vahamet ortaya çıkıyor. Çünkü kurumun yayınladığı 7 yıllık veriye göre 7 yıl önce bu pay yüzde 28.9’du. Dahası 7 yılda zenginler 2’inci yüzde 10’luk dilim hariç hemen her kesimin payı erirken bu payı almış durumda. Özellikle de ortanın üstü gelire sahip kişilerin gelir kaybının şiddetlendiği göze çarpıyor. Örneğin beyaz yaka oldukları tahmin edilen bu görece yüksek gelire sahip 9’uncu yüzde 10’luk dilim en fazla kaybeden durumunda.

İSTANBUL’DA DRAMATİK DEĞİŞİM

Bu durumun neden kaynaklandığını araştırırken ulaştığımız bilgi de önemli. Çünkü bölgeler itibariyle bakıldığında Türkiye’de gelir dağılımının bozulmasına İstanbul ve Trabzon, Rize, Ordu, Giresun, Gümüşhane ve Artvin illerinin neden olduğu anlaşılıyor. İstanbul’da zenginler her yıl diğer kesimlerden 1’er puan kaptı. 7 yıl sonunda gelirden aldıkları pay yüzde 28.3’ten yüzde 35.5’e çıktı. Özellikle pandemi döneminde en zenginlerin payındaki artış da dikkat çekti. İstanbul’da tüm gelir grupları gelir açısından kan kaybederken yine orta kesimde kaybın daha da şiddetlendiği rakamlarla ortaya çıkıyor. Örneğin altı, yeri ve sekizinci gruplardaki vatandaşların aldığı pay 1 puan civarında düştü. Yıllar itibariyle bakıldığında 20014 ile 2017 arasında zenginlerin giderek daha zenginleştiği daha sonra duraksayan sürecin pandemi döneminde artarak devam ettiği anlaşıldı.

Doğu Karadeniz illerinde de zenginlerin üretilen gelirden aldığı pay yüzde 24.4’den yüzde 27.8’e tırmandı.

İZMİR’DE ORTANIN ALTI PAYINI ARTIRDI

Ege illeri, Konya, Antalya Antep gibi illerde önemli bir değişim görünmüyor. İzmir’de zenginlerin aldığı pay yüzde 28.4’ten yüzde 29.2’ye çıkarken ortanın altı yani 2,3,4,5 ve 6’ıncı gruptakilerin paylarını artırdığı görülüyor. Bu ilde en zenginlerin hemen altında yer alan 9,8 ve 7’inci gelir dilimindekilerden pay kaptığı görülüyor.

Başkent Ankara ise, İstanbul ve Doğu Karadeniz’in tersine zenginler kaybederken ortanın altı ve alt gelir düzeyindekiler gelirden aldığı payı artırdı. Ankara’da gelirden aldığı payı en çok artan kesim en fakirin üstündeki ikinci, Üçüncü, dördüncü ve beşince gelir gruplarına dair vatandaşlar oldu. Ankara’da en zengin yüzde 10’luk dilimin aldığı pay yüzde 29.4’ten yüzde 27.9’a indi.

(Kaynak: İktibasdergisi.com)