Uyku denilince aklımıza rahatlama ve tüm geceyi uykuyla rahat bir biçimde geçirmek geliyor elbet. Uyku iki ölümden bir tanesidir, uyku ölümün kardeşi gibidir. Uyurken ruh bedenden ayrılır.. Bu yüzden bu kelimeler uyku için kullanılabilir.

Yüce Rabbimiz bir ayetinde şöyle bahsetmiştir;

“Allah, ölecekleri zaman canlarını alır; ölmeyeni de uykusunda (bir tür ölüme sokar). Böylece, kendisi hakkında ölüm kararı verilmiş olanı(n ruhunu) tutar, öbürünü ise adı konulmuş bir ecele kadar salıverir. Şüphesiz bunda, düşünebilen bir kavim için gerçekten ayetler vardır.” (Zümer suresi;42. ayet)

Uyku ihtiyacı dışında çok uyumak insana ibadet etme isteği pek bırakmaz. Uyudukça şeytan insana sinsi vesveseler verir. İnsan hep uymak ister. Bu da tembelliğe, uyuşukluğa yol açar. İbadetlerimizi yerine getiremeyiz. Özellikle sabah namazı. Sabah namazı konusunu biraz daha önemsemek gerekiyor. Sabah namazı ile başlanmayan gün noksandır. Sabah namazına kalkarken adeta nefsimizle ve sinsi şeytanla savaşırız.

“Biriniz uyuduğu zaman şeytan onun ense köküne üç düğüm atar. Her bir düğümü attığı yere, ‘gecen uzun olsun, yat, uyu’ diye eliyle vurur. Şayet o kimse uyanarak Allah’ı anarsa, düğümlerden biri çözülür. Abdest alırsa, bir düğüm daha çözülür. Bir de namaz kılarsa, şeytanın attığı bütün düğümler çözülür ve böylece neşeli ve huzurlu bir şekilde sabahlar. Allah’ı anmaz, abdest alıp namaz kılmazsa, uyuşuk ve tembel bir şekilde sabahlar.” (Buharî, Teheccüd, 12; Müslim, Müsafirîn, 207)

Hadisinde belirtildiği gibi, uykunun ölçülü miktarda uyumaya dikkat etmek gerekir. Uykunun az miktarı faziletlidir. Peygamber Efendimiz (SAV) ”Ümmetim için en korktuğum şey, göbek büyütmek ve fazla uyumak” buyurmuştur…

“Uykunuzu bir dinlenme yaptık” (Ne’be suresi 9. Ayet)

Yorgunluk, sıkıntı vb. hallerde tahsil edilmesi gerekir. Çok fazla uyumak vakti heba etmektir. Efendimiz (SAV)’e göre güneşin batmasından sonra uyanık kalmak, güneş doğduktan sonra da uyumak Peygamber Efendimiz (SAV) tarafından hoş görülmemiştir. Efendimiz(SAV) tarafından belirlenmiş uyku vakti;

Yatsı Namazından Sonra,

Sabah Namazından Öncedir. (Sabah fazla uyumak yerine örneğin ezber çalışma vb. yapılırsa daha iyi ve daha kolay ezberlenir.)

“Efendimiz yatsıdan sonra bir miktar uyur ve geri kalan zamanı ibadetle geçirirdi. Yine gece ibadetlerinden birisi olan tehheccüde kalkmayı da Efendimiz tavsiye etmiştir. Allah’a en yakın olan kullar geceyi, Rabbi ile buluşma anı olarak değerlendirir. Efendimiz, vitir namazlarını da gece namazlarında kılmıştır. Ancak bizler (yeni nesil) üşendiğinden veya gece kalkamayacağımızı düşünerek yatsı namazlarından sonra kılıyoruz. Gece namazı aşırı uyku alışkanlığını bizden alacaktır İnşallah.

Uyku Adabı

• Günümüzün ortalama üçte biri uyku ile geçmektedir. Geceleri kalkıp dua etmek insana güç ve kuvvet verir. Yine yukarıda belirttiğim gibi gafletle geçmemesi için uykuyu da değerlendirmek gerekir. Müminin her hareketi şuurlu olmalıdır. Gafletle yatıp gafletle kalkmamalıdır! Rastgele yatağa girip uyumak doğru değildir. Uyumanın da belli başlı değerli, özellikleri vardır. Haydi şimdi okuyalım;
• 1- Yatağa abdestli girmelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

“Abdestli yatanın ruhu Arşa yükselir ve gördüğü rüyalar doğru olur. Abdestsiz yatanın ruhu yükselmez, gördüğü rüyalar, karışık olur, doğru çıkmaz.”

• 2-Misvaklanıp temiz bir şekilde yatmak sünnettir.
• 3- Günahlarına tevbe edip uyumalıdır! Herkese iyilik yapacağına, uyandığı zaman kimseye fenalık etmeyeceğine niyet ederek yatmalıdır! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

“Hiç kimseye zulüm ve kin hissi duymadan yatanın günahları affolur.”

• 4- Yatarken Âyet-el-kürsi, üç İhlas ve bir Fatiha, Felak ve Nas (Muavezeteyn,koruyucu sureler) okumalıdır! Salevat-ı şerife getirmelidir! “Amenerresulüyü yatsıdan sonra okumayı âdet edinmelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

“Gece Bakara suresinin son iki âyetini okuyana, bu iki ayet, her şey için kâfidir.” [Müslim]

• 5- Yatarken, gece ibadete kalkmaya niyet edilmelidir.
• 6-Yatarken sağ tarafa yatılmalı, sağ avuç içi yanağa, sol el ise kıvrılmış dizlerin arasına doğru koyulmalıdır. Böyle yatmak sünnettir. Aksi takdirde sol tarafa yatmak kalp sıkışmasına neden olabilmektedir.

Uyku Çeşitleri

Şüphe yok ki her insan için uyku hayatın bir parçasıdır. Her gün yapmakta olduğumuz uyku çeşitleri neledir? Şimdi bu konuda bilgi verelim.

1.Gayrule Uykusu;

Bu uyku fecrin doğuşundan (güneşin doğuşundan) sonra, ta vakti kerahet bitinceye kadardır. (Kerahet vakti güneş doğduktan sonra yaklaşık 45 dakika geçinceye kadar ki zaman zarfıdır). Bu uyku, rızkın eksilmesine ve bereketinin azalmasına sebep olduğu için, hilafı sünnettir, yani Efendimizin sünnetine ters bir durumdur ki bu da İslam dinine uygun değildir. Dolayısı ile bu uyku çeşidi İslam dinine uygun olmayan bir çeşittir. Zira Efendimiz şöyle buyurmuştur:

“Sabahın erken saatlerinde bereket ve başarı vardır.” Bu nedenle de bu vakitte uyumak doğru değildir.

2.Feylule Uykusu;

Bu uyku çeşidi ise ikindi namazından sonra, akşam namazının vaktinin gireceği süreye kadar olan zaman zarfıdır. Bu uyku çeşidi ise insan ömrünün azalmasına sebep vermektedir. Bu uyku çeşidinin ömrü azaltması hem manevi hem de maddi açıdandır. Manevi yönü sünneti seniyye ye ters düşmesi kerahet vakitlerinde uykunun uygun olmamasından dolayıdır. Maddi yönü ise gün sona ererken işlerin tamamlanmaması ve bu vakitte yapılan uykunun insana sersemlik vermesidir. Bu nedenle kişinin günden tam verimli bir şekilde istifade edememesi nedeniyle bu uyku çeşidi de İslam dinine uygun değildir.

3.Kaylule Uykusu

Bu uyku çeşidi ise Sünneti Seniyyedir. Bu uykunun vakti öğle namazından sonra Duha vaktinden biraz sonraya kadar, yani öğleden biraz sonraya kadar olan zaman zarfıdır. Bu uyku çeşidi geceleri kıyama sebebiyet verdiği için, yani bu uyku yapıldığı taktirde geceleri yapılan ibadetlere güç ve kuvvet bulunduğu için ve Efendimizin sünneti de olmakla beraber insana faydalıdır. Öğlenleri yapılan bu uyku insanın hem ömrünü, hem de rızkını artırmaktadır. Çünkü öğlenleri yapılan yarım saat kaylüle uykusu, iki saat gece uykusuna denk gelmektedir.

4.Normal Uyku

Yine belirtildiği gibi bu çeşit uyku ise İslam dininde yatsı namazından sonra başlamakta ve sabah namazına kadar sürmektedir. Güç ve kuvvet bulunduğu taktirde gecenin belli bir vaktinde uyanarak teheccüd namazı kılmak ve bu vesile ile sabaha kadar yapılacak uykuya adeta küçük bir mola vermek İslam dinine uygun ve tavsiye edilen en güzel uyku çeşididir.

‘Bir yazının daha sonuna geldik Elhamdulillah. Allah(c.c) bizlere Peygamber Efendimiz (SAV)’in sünnetlerini yerli yerince yapmayı nasip etsin. Bu yazıyı okuyanları gece namazlarına kalkmayı nasip etsin İnşaallah…Güzel, ibadetli günlerimizi önce Allah’ın izniyle uykuyla geçirmeyelim. Bir dahaki yazıda buluşmak dileğiyle. Rabbim’e emanet olun…”

Furkan Doğru