AKP'nin liberal-kapitalist ekonomi politikaları en çok faiz kurumları bankalara yarıyor. Bankalar kârda rekor üstüne rekor açıklıyor. Bankaların faiz yarışı sonucu bankaların karları da çok yüksek rakamlarla arttı. Bu yılın ilk çeyreğinde bankacılık sektörünün net karı yüzde 65 yükseldi. Geçen yılın ilk üç ayında 8 milyar 191 milyon lira kar eden sektör, bu yılın aynı döneminde 13 milyar 517 milyon lira kar elde etti. Hiçbir ülkede olmayan ve Türkiye’de de çok az sektörde rastlanabilen bu yüksek karlar, bankaların faiz yarışının sonucu olarak dikkat çekiyor.

Sektörün Aktifleri Yüzde 5, Karlar İse Yüzde 65 Büyüdü

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK)’nın açıkladığı resmi rakamlara göre; Ocak-Mart dönemini kapsayan ilk çeyrekte Türk bankacılık sektörünün aktif büyüklüğü yüzde 4,9, krediler yüzde 5,5 ve menkul değerler yüzde 4,1 arttı. Bankaların kaynakları içinde en büyük fon kaynağı durumunda olan mevduatlar ise geçen yılın sonuna göre sadece yüzde 4,4 artış kaydetti.

Bankacılık sektörün ana faaliyetlerini gösteren bu dört kalemdeki artışlar yüzde 4-6 arasında kalırken, net kar oranının yüzde 65 yükselmesi faiz oranlarının yüksekliğiyle açıklanıyor. Bu tablo, Faizlerin yüzde 100’ü aştığı ve banka gelirlerinin yüzde 90’a yakının faiz getirisinden kaynaklandığı 1990’lı yılları hatırlattı. Bankaların yılbaşından bu yana her ay mevduat faizlerini yaklaşık bir puan arttırmaları, finansman maliyetlerinin tabanının sürekli artırıyor.

Borsadakilerin Karlara Daha Yüksek

Borsa İstanbul’da işlem gören 10 mevduat bankasının net kâr ortalaması daha yüksek. Hisseleri halka açık olarak borsada işlem gören Akbank, DenizBank, Garanti Bankası, Halkbank, ICBC Turkey Bank, Türkiye İş Bankası, QNB Finansbank, Şekerbank, VakıfBank ve Yapı Kredi’nin kârı ilk çeyrekte yüzde 68 arttı. Bu bankaların öz kaynak kârlılığı da yüzde 15,3 düzeyinde gerçekleşti.

Borsa İstanbul’da işlem görmeyen Ziraat ise, Türkiye’nin en büyük aktif toplamına sahip bankası olurken, net karını ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34,8 artırarak 2 milyar 170 milyon liraya çıkardı. Ziraat’in ilk çeyrek net kârı, Borsa İstanbul’daki 10 mevduat bankasının toplam kârının yaklaşık 4’te birine denk geliyor.

Sahadaki en karlı 11 banka

Bankacılık sektörünün yaklaşık yüzde 90’ınını oluşturan 11 bankanın bu yılın ilk çeyreğinde elde ettikleri net kar rakamlarıyla, bu karlarının artış oranları şöyle:

İlk Çeyrek Kârı (TL) Artış Oranı (%)

Ziraat Bankası 2,1 milyar 35

İş Bankası 1,6 milyar 65

Garanti Bankası 1,5 milyar 47

Akbank 1,4 milyar 39

Halk Bankası 1,2 milyar 79

Vakıf Bank 1,2 milyar 132

Yapı Kredi 1 milyar 42

ING 592 milyon 572

DenizBank 558 milyon 86

QNB Finansbank 422 milyon 160

TEB 340 milyon 20

Bankaların yüksek kar artışları aslında geçtiğimiz yılın ikinci yarısında hızlanmaya başladı. 15 Temmuz ihanetinin ardından Türkiye’ye karşı girişilen algı operasyonlarının etkisiyle bankalar hem mevduat faizlerini hem de kredi maliyetlerinin periyodik olarak arttırmaya başladı. Bu tırmanışın da etkisiyle de olsa gerek borsada işlem gören bankaların kar artışı 2016’da ise yüzde 50’ye yakın oldu. Borsa İstanbul’da işlem gören 10 mevduat bankasının geçen yılki karı, 2015 sonuna göre yüzde 47,3 artışla 25,2 milyar lira oldu.

Faiz oranlarının yüksek olmasının eleştiren bir başka isimi ise Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı İdris Alan. Yatırımların ve büyümek isteyen işletmelerin önünde en büyük engelin yüksek faiz olduğunu belirten Alan, "Bu konunun ivedilikle çözümünden yanayız. İş dünyasının en büyük beklentilerinden biri bu oranların düşürülmesidir" dedi. İş dünyasının en büyük çözüm ortağının bankalar olduğunu kaydeden Alan, “Bankalar Doğu-Batı ayrımı yapmadan tüm işletmelere eşit mesafede bulunularak iş dünyasının yanında yer almalıdır” çağrısında bulundu.

(İslam ve Hayat / Yeni Şafak)