HASAN IŞIK

DOĞRUHABER - ARAŞTIRMA

Bu günlerde 48. kuruluş yıl dönümüne giren İslam İşbirliği Teşkilatı hakkında hem bilgi vermek hem de etkisizliği noktasını irdelemek istedik.

BM'den Sonra Dünya Üzerinde En Geniş 2. Hükümetler Arası Örgüt

25 Eylül 1969'da 25 üye tarafından kurulan İslam İşbirliği Teşkilatı(İİT), 48. Kuruluş yıldönümüne girmiş bulunuyor. İİT, Birleşmiş Milletler Örgütü'nden sonra dünya üzerinde en geniş 2. katılımlı hükümetler arası örgüttür. 57 üyesiyle yüz ölçümü açısından dünyanın altıda birini, nüfus bakımından ise dörtte birini temsil etmektedir. İİT, teşkilat olarak hem ciddi bir insan ve ham madde kaynağına hem de önemli ölçüde üretim ve ticaret potansiyeline sahip. Dünyadaki kanıtlanmış petrol ve doğalgaz rezervlerinin çoğu üye ülkelerin topraklarında bulunuyor. Teşkilat ayrıca, toplam nüfusu içindeki yaklaşık yüzde 53'lük genç nüfus oranıyla da dünya birincisi.

Suyun Üzerindeki Köpük Gibi

Görüntüde matematiksel olarak böyle muazzam bir güce sahip olan İslam İşbirliği Teşkilatı, aslında 57 üyesiyle 1,8 milyar nüfusa sahip İslam ülkelerinin sesi olması gereken bir teşkilat. Fakat İslam İşbirliği Teşkilatı hakkıyla görevini yerine getirememekte ve Müslümanları dünyada etkin bir şekilde temsil edememektedir. Bu durum Rasululah(s)'ın şu mübarek hadisini hatırımıza getiriyor: “Yemek yiyenlerin sofralarına birbirlerini çağırdıkları gibi, çeşitli ümmetlerin sizin aleyhinize birleşmeleri yaklaşmaktadır. Ashaptan biri “Ey Allah'ın Resûlü! O gün (sayıca) az olacağımızdan mı (aleyhimizde birleşecekler)? diye sordu. Resûlullah (s.a.v) “hayır, bilakis o gün (sayıca) çok olacaksınız. Fakat selin üzerindeki köpük ve çerçöp gibi olacaksınız. Allah, düşmanınızın kalbinden size karşı duyduğu “mehâbeti” (korkuyu) çekip alacak ve kalbinize “vehn” (zafiyet) atacak (bu sebeple düşmanınız sizden çekinmeyecek ve korkmayacak) tır” buyurdu. Ashaptan biri “Ey Allah'ın Resûlü! “vehn” nedir?” diye sordu. Bunun üzerine Hz. Peygamber “dünya sevgisi ve ölüm korkusu” diye cevap verdi. ( Ebû Dâvûd, Sünen, Melâhim, 5).

Tespihin İpi Kopmuş

Doğrusu İslam Ümmetine mensup ülkeler ipi kopmuş tespih tanelerini andırıyorlar. Müslümanları birarada tutan irade yani İslam Hilafeti kaldırılınca tespihin ipi de kopuvermiş. Sayıları milyarı da aşsa suyun üstündeki köpük gibi oluvermişler. Gerçek şu ki sınırları cetvelle çizilmiş, kralları emperyalistler tarafından atanmış bu ülkelerin çoğuna Müslüman demek da sorunlu. Her halde en doğru tabir, “Halkı Müslüman Olan Ülkeler” şeklinde olsa gerek. Çünkü Müslüman ülke anayasasını Kur'an ve Sünnet üzerine bina eder. Müslüman ülke gayri meşru krallara veya diktatörlere başkaldıran Müslümanları asıp kesemez. Müslüman ülke alimleri darağacına ve zindanlara göndermez. Müslüman ülke gayrimüslim ülkelere uydu olamaz. Onların emir eri gibi hareket edemez.

Kınıyoruz… Şiddetle Kınıyoruz… Çok Şiddetli Kınıyoruz…

1969 tarihinde israil'in işgali altında bulunan Kudüs'te Al-Aksa Mescidi'nin yakılmasının İslam dünyasında uyandırdığı tepki üzerine kurulan teşkilatın kuruluşu yarım asır oldu ama kuruluşuna ilham veren Al-Aksa Mescidi hala yanıyor ve dünya üzerinde Müslümanlar hala zulümler altında inlemekte. İİT'nin yapabildiği en iyi şey ise kınamak, kınamak ve yine kınamaktır. Evet, İİT hakkında böyle bir mukaddime yaptıktan sonra şimdi teşkilat hakkında resmi bilgilere geçelim:

İslam İşbirliği Teşkilatı(İİT)

İslam Konferans Örgütü, 25 Eylül 1969'da 25 üye tarafından kurulmuştur. İslam ülkelerini çatısı altında toplamak üzere kurulan örgütün ismi 38. Dışişleri Bakanları toplantısında alınan karar gereğince İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) olarak değiştirilmiştir.

Önemi:

İslam İşbirliği Teşkilatı, Birleşmiş Milletler Örgütü'nden sonra dünya üzerinde en geniş 2. katılımlı hükümetler arası örgüttür.

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)'nın Künyesi:

Örgütün Amacı:

Teşkilat; İslam Dünyası'nın birleştirici sesi olmayı, Müslüman Devletleri'nin çıkarlarını korumayı ve dünyanın geri kalanıyla uyumlu çalışmayı sağlamayı amaçlamaktadır. Diğer önemli amaçları ise:

•             Üye devletler arasında İslam dayanışmasını geliştirmek,

•             İktisadi, sosyal, kültürel, bilimsel ve diğer önemli faaliyet sahalarında üye devletler arasında işbirliğini güçlendirmek ve uluslararası örgütlerde üye devletler arasında dayanışmayı yürütmek,

•             Irk ayrımını, fark gözetmeyi bertaraf etmeye ve sömürgeciliğin her şeklini ortadan kaldırmaya gayret etmek,

•             Adalet üzerine kurulu uluslararası barış ve güvenliği desteklemek için gerekli tedbirleri almak,

•             Kutsal yerlerin korunması için sarf edilen gayretleri ve Filistin halkının mücadelesi için sağlanan desteği koordine etmek, haklarını tekrar kazanması ve topraklarını kurtarması için Filistin halkına yardım etmek,

•             Bütün Müslüman milletlerin onur, bağımsızlık ve ulusal haklarını korumak amacıyla verdikleri mücadeleyi desteklemektir. İslam Dünyasının hak ve çıkarlarını korumak, Üye Devletlerarasında işbirliği ve dayanışmayı güçlendirmek.

Örgütün Künyesi

Kuruluş Tarihi:

25 Eylül 1969

Merkezi:

Cidde, Suudi Arabistan

Genel Sekreteri:

17 Kasım 2016 tarihinde Mekke'de yapılan İİT Dışişleri Bakanlarının Olağanüstü Toplantısında İİT Genel Sekreterliğine Suudi Arabistan'ın adayı Yousef Ahmad Al-Othaimeen oybirliğiyle seçilmiştir.

Üye Ülkeler:

57 üyesi bulunmaktadır.

Afganistan, Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Benin, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Brunei, Burkina-Faso, Cezayir, Cibuti, Çad, Endonezya, Fas, Fildişi Sahili, Filistin, Gabon, Gambiya, Gine, Gine Bissau, Guyana, Irak, İran, Kamerun, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, Komorlar, Kuveyt, Libya, Lübnan, Maldivler, Malezya, Mali, Mısır, Moritanya, Mozambik, Nijer, Nijerya, Özbekistan, Pakistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Sudan, Surinam, Suudi Arabistan, Tacikistan, Togo, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Uganda, Umman, Ürdün, Yemen, Suriye (Üyeliği 14-15 Ağustos tarihlerinde düzenlenen 4. Olağanüstü İİT Zirvesi'nde askıya alınmıştır.)

Gözlemci ülkeler:

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (Kıbrıs Türk Devleti adıyla), Bosna-Hersek, Orta Afrika Cumhuriyeti, Rusya, Tayland.

Türkiye'nin Üyelik Durumu:

Kuruluşundan bu yana üyedir.

Örgütün Tarihçesi:

İslam Konferansı Örgütü, 21 Ağustos 1969 tarihinde israil'in işgali altında bulunan Kudüs'teki, Al-Aksa Mescidi'nin yakılmasının İslam dünyasında uyandırdığı tepki üzerine, 22–25 Eylül 1969 tarihlerinde Rabat'ta ilk kez düzenlenen İslam Zirve Konferansında alınan bir kararla kurulmuştur. Örgütün ismi 2011 Haziran ayında Astana'da düzenlenen 38. Dışişleri Bakanları Konseyi'nde İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) olarak değiştirilmiştir.

1970 Mart ayında Cidde'de gerçekleştirilen Birinci İslam Dışişleri Bakanları Konferansında Genel Sekreterliğin oluşturulmasına ve Sekretaryanın, Kudüs'ün kurtarılmasına kadar, Cidde'de faaliyet göstermesine karar verilmiş, ayrıca bir Genel Sekreter atanmıştır.

İİT Zirve Toplantıları:

Teşkilatın en üst düzeyde karar alma organı olan Zirve toplantıları her üç yılda bir, Devlet ve Hükümet Başkanları seviyesinde düzenlenmektedir. İhtiyaç duyulduğunda, olağanüstü zirve toplantısı da yapılabilmektedir. Üye ülkeler zirve toplantılarına coğrafi gruplar (Arap, Asya ve Afrika) esasında dönüşümlü olarak ev sahipliği yapmaktadır. Bu kural diğer İİT toplantıları için de geçerlidir. Kuruluşundan bugüne kadar çeşitli üye ülkelerin ev sahipliğinde 13 Zirve, 5 Olağanüstü Zirve toplantısı düzenlenmiştir. Son Olağanüstü 5. Zirve 6 Mart 2016 tarihinde Cakarta'da, 13. Zirve toplantısı, 14-15 Nisan 2016 tarihlerinde “Adalet ve Barış için Birlik ve Dayanışma” temasıyla İstanbul'da gerçekleştirilmesiyle ülkemiz İİT Zirve Dönem Başkanlığını üstlenmiştir. Bir sonraki  İslam Zirve Toplantısı'nın 2019 yılında Gambiya'da düzenlenmesi öngörülmektedir.

İİT Şartı:

1972 yılında Rabat'ta yapılan üçüncü İslam Dışişleri Bakanları Konferansında kabul edilen İKÖ Şartının yerine 14 Mart 2008'de Dakar'da yapılan 11. İKÖ Zirvesi'nde kabul edilen yeni Şart Örgütün temel kurucu belgesidir. Şart, Örgütün amaçlarını, prensiplerini beyan eder, üyelik, gözlemcilik, organlar, uyuşmazlıkların barışçı halli, bütçe ve maliye ve işleyiş kuralları belirler.

1972 tarihli eski Şartı değiştiren ve yerine geçen yeni Şart, Örgütün reformu yolunda en önemli dönüm noktasını oluşmaktadır. Yeni Şart, Örgütün 1972 yılından bu yana geçen zamanda uluslararası alanda meydana gelen köklü değişiklikler sonucunda ortaya çıkan yeni ortamda İslam ülkeleri arasında çağdaş ihtiyaçlara uygun işbirliği ve faaliyetler için gerekli yasal zemini ve organları oluşturmaktadır. Şart'ın metnine http://www.oic-oci.org/is11/english/Charter-en.pdf adresinden ulaşılabilmektedir.

İİT'de Reform ve 10 Yıllık Eylem Planı:

2016-2025 yıllarını kapsayacak yeni 10 Yıllık Eylem Programı 13. İslam Zirvesi vesilesiyle nihaileştirilmiştir.

Program; siyasi irade, dayanışma ve ortak İslam hareketi, ılımlılık ve İslam'ın hoşgörü anlayışı, İslam hukuku, İslam Fıkıh Akademisi, terörizmle mücadele, İslamofobi ile mücadele, insan hakları ve iyi yönetişim, Filistin ve işgal edilmiş Arap toprakları, çatışmaların önlenmesi ve çözümü, barış tesisi, ekonomik işbirliği, İslam Kalkınma Bankasının desteklenmesi, doğal afetler karşısında sosyal dayanışma, Afrika'da yoksullukla mücadele, yükseköğretim, bilim ve teknoloji, İslam dünyasında kadın, genç ve çocuk hakları ve aile, üye ülkeler arasında kültürel değişim başlıkları altında detaylandırılan kapsamlı bir yol haritasıdır.

Türkiye'nin Örgüt'le İlişkileri

Türkiye, İİT'ye kuruluşundan bu yana üyedir ve faaliyetlerine faal katkı yapmaktadır.

KKTC 1979 yılından bu yana İİT'te gözlemci statüsüne haiz olup, İİT Zirvesi ve Dışişleri Bakanları Konseyi toplantılarına düzenli olarak katılmaktadır. Daha önce “Kıbrıs Türk Müslüman Topluluğu” adıyla İİT'de temsil edilen KKTC'nin, 14-16 Haziran 2004 tarihlerinde İstanbul'da gerçekleştirilen 31. İslam Dışişleri Bakanları Konferansı'nda (İDBK) Annan Planında zikredildiği şekliyle “Kıbrıs Türk Devleti” adıyla temsili kararlaştırılmıştır. Zirve ve Dışişleri Bakanları Konseyi'nde “Kıbrıs'ta Durum” başlığıyla kabul edilen kararlarla, İİT, KKTC ile işbirliği ve dayanışmasını teyit etmekte, Kıbrıs sorununun çözümüne destek vermektedir.

Ülkemizdeki İİT Kuruluşları:

Ülkemiz Teşkilatın ,

Bir Daimi Komitesine

• İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK) bir uzmanlık kuruluşu temsilciliğine

• İslam Kalkınma Bankası Türkiye Ofisi (İKB) iki alt kuruluşuna;

• İslam Ülkeleri İstatistik Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC)

• İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) ve altı bağlı kuruluşuna;

•İslam İşbirliği Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu (ICYF-DC)

•İslam Ülkeleri Müşavirler Federasyonu (FCIC)

• İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC)

•İslam İşbirliği Teşkilatı yayıncılık Düzenleyici Otoriteleri Forumu (IBRAF)

•İslam Oşinografi Merkezi (INOC)

•İslam Ülkeleri Çimento Birliği (ICA) ev sahipliği yapmaktadır.

Sözkonusu kuruluşlar ve Komite görev yönergeleri çerçevesinde üye ülkeler arasındaki işbirliğini artırmaya yönelik çeşitli projeler üretmekte ve mevcut projelere destek vermektedir.

Ülkemiz ayrıca, “Kadının, İİT Üyesi Ülkelerin Kalkınmasındaki Rolü konulu 6. Bakanlar Konferansı'nın Dönem Başkanı” sıfatıyla, İİT İstişari Kadın Konseyi dönem başkanlığını da yürütmektedir. İİT İstişari Kadın Konseyi Başkanı Sayın Esra Albayrak'tır.