Toplumsal Dayanışma Kültür Eğitim ve Sosyal Araştırmalar Derneği (TOKAD) tarafından Pazar günleri yapılan eğitim faaliyetlerine “Kur’an mealleri arasındaki farklılıklar” konulu seminerle devam edildi. Dernek binasındaki sunumu gerçekleştiren Ahmet Çetin, bugüne kadar yayınlanmış 173 farklı Türkçe meal tespit ettiğini ve bunlardan 165’ini inceleme fırsatı bulduğunu söylediği konuşmasında, hemen her mealde farklı çevirilerle karşılaşabildiğini ifade etti. Çetin, meal hazırlarken sadece Arapça bilmenin yeterli olmadığını, tercüme edilen dilin kurallarına da yeterince vakıf olmak gerektiğini belirtti. Türkçe meallerdeki bazı hataların; okuru, verilmek istenen mesajın anlamından uzaklaştırabildiğini söyleyen Çetin, konuyu çeşitli ayet meallerinden örnekler vererek anlattı.

Kur’an’da geçen “şey, kader, fıtrat ve irade” kavramlarına değinen Çetin, Kur’an’daki “şey” ile “irade”nin başka olduğunu, fakat tarihi süreç içinde “şey”den türetilen “meşîet” kelimesine de irade anlamı verildiğini, sonra bu terim anlamının sözlüklere girdiğini ve daha sonra da asli anlamının bırakılarak “şae” fiiline de “irade” anlamı verildiğini söyledi. Bunun yanlış olduğunu belirten Çetin, tefsir ve meallerde yapılan bu hatanın, cebri yaklaşımlara delil teşkil ettiğini, bunun da hürriyeti gösteren ayetlerde çelişkili bir durum varmış gibi bir sonuç verdiğini söyleyerek; bu konuda yapılan bir sempozyumdaki tespitleri paylaştı. “Kur’an’da “şey” varlık ve var etme; kader, şeyin oluşum, gelişim ve değişimi için konan ölçü; fıtrat, Allah’ın topyekun sistemi; irade ise o şeyi yapma istediği ile başlayıp bir karar ile biten çizgi anlamındadır.”

Bu tür bir hatanın kader anlayışını değiştirerek; insanların herhangi bir irade sergilemeden bazı fiillerin meydana gelmesini beklemesine yol açtığını dikkat çeken Çetin, insanın dilediği şeyin oluşması için gereken gayreti göstermesi gerektiğini hatırlattı. “Allah’ın dilemesi” hususunda da meal hazırlayanların bazı hususları gözden kaçırdığını ve sonuçta “Allah’ın dilediğine dilediğini verir” gibi mantığın ortaya çıktığını, oysa burada böylesine kaderci bir yaklaşımın değil, “Allah, kendisinden dileyene verir” yaklaşımıyla insan iradesine dikkat çekilen bir yaklaşımın bulunduğunu söyledi. Çetin, insanın dilemesinin ise sözle sınırlı kalan bir fiil olmadığını, burada dilenen şey için aynı zamanda gayret de edilmesi gerektiğini belirtti.

Seminer, meallerdeki farklılıklara ve yapılabilen hatalara rağmen, tevhidi mesajın özünün; Kur’an’a samimi bir niyetle yaklaşan herkes tarafından anlaşılabileceği, bunun için de Kur’an’ın konu ve mesaj bütünlüğüne riayet edilmesi gerektiği vurgusuyla son buldu. Tokad’ın eğitim faaliyetleri, önümüzdeki Pazar, saat 12’de yapılması planlanan “Öncü Şahsiyetler: Cemaleddin Afgani ve Muhammed Abduh” konulu seminerle devam edecek.