1- Çocuğu Zararlı Alışkanlığa Sürükleyen Nedenler

Zararlı alışkanlıklar; Sürekli yapıldığı için artık alışkanlık haline gelen, insana maddî-mânevî zarar verme özelliği bulunan alışkanlıklardır. İnsanın ruh ve beden sağlığını bozan şeylerin başında zararlı alışkanlıklar gelir. Çocuk ve gencin sağlıklı, başarılı ve mutlu olabilmesi için beden ve ruh sağlığının her türlü zararlı şeylerden korunması çok dikkat isteyen, önemli bir konudur.  Sigara, alkol ve uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklar çocuk ve gençlerde genelde bir özenti ile başlamakta ve zamanla da vucut bağışıklık sağladığı için devamlı kulanmak istemektedir. Uygun olan da bunların hiçbirine itibar etmemek ve hiç kullanmamaktır.

Günümüzde gençleri bekleyen en önemli sıkıntılardan birisi de alkol, uyuşturucu ve sigaradır. Bu zararlı maddelere başlama yaşı ilkokul seviyesine kadar düşmüştür. Alkol,  insanın zihnini bulandıran, aklın sıhhatli düşünme ve muhakeme yeteneğini gideren, sağlıklı düşünmesine engel olan bir maddedir. Yani bir çeşit uyuşturucudur. Alkollü içkiler, içildiğinde insanı sarhoş eden her tür içkilerdir. Alkol; gerek keyiflenmek, gerekse sıkıntılardan kurtulmak, duyguları bastırmak amacıyla kulandıkları bağımlılık oluşturan bir maddedir. Yoğun bir şekilde alkol kullanımlarında bir süre sonra çeşitli bedensel rahatsızlıklar görülmektedir. Karaciğer ve pankreas hastalıklarına yakalanma,  mide kanaması geçirme riski yüksektir. Kişi kendisine dikkat etse bile alkol kalp kaslarında bozulmalara, kalp hastalıklarına sebep olabilir. Alkol kullanımına bağlı felç başlangıcı yaşanabilir.

İnsan sağlığı çok önemlidir ve sağlığa zarar veren her şey tehlikelidir. Çocukları bu tehlikelerden koruyacak ise, önce aile, sonra okul ve çevredir. Önleyici tedbir olarak cezaî müeyyideler koymanın yanında bireylerin kendilerine, topluma ve Yaradanına karşı sorumluluk ve saygı duymasını sağlayarak ahlâkî bilince sahip olmasına önem verilmelidir.  Bu da ancak ciddi bir eğitimle sağlanabilir.  İçkinin ve tüm uyuşturucuların azı az, çoğu çok zarardır.  Bu maddeler aynı zamanda öldürücüdür. Yani bu maddeler bir miktar fazla alınırsa zehir tesiri yaparak insanı öldürmektedir.

Dolayısıyla çocuklarımızı ve gençlerimizi gereken tedbirleri alarak sigara, alkol ve diğer zararlı alışkanlıkladan korumalıyız. Çocuğu ve genci zaralı alışkanlığa iten sebeplere baktığımızda şunları görürüz; bozuk aile, cehâlet, özenti tembellik, merak, moda, bencillik, bilgisizlik, kötü arkadaş, grup baskısı, aşağılık kompleksi, kötülere özenme, kötüleri taklit etme, birahane, diskotekler, dinî ve ahlâkî değerlerin zayıflaması ve sevgiden, ilgiden, şefkatten mahrum kalma gibi hususlar…

2- Zararlı Alışkanlıklardan Korunma Yöntemleri

Çocuğu zararlı alışkanlıklardan kurtarmak için neler yapılmalı?

1) Çocukları zararlı alışkanlıklardan korumak ve onlara olumlu ve düzenli bir hayat yaşatmak isteyen ailelerin yapacakları en önemli şey, iç yaşantılarıyla çocuklarına örnek olmak ve onlara doğruları göstermektir. Ailesinde zararlı alışkanlıklara karşı olumlu ve önemli davranış örnekleri gören çocuk, kolay kolay zararlı alışkanlıklara yönelmez.

2) Zararlı alışkanlıklara karşı çocuklar sürekli olarak izlenmeli, hissettirilmeden gözetim ve denetim altında bulundurulmalıdır.

3) Zaman zaman aileler, çocuklarıyla birlikte bir araya gelip, sigara, alkol, uyuşturucu vesaire gibi zararlı alışkanlıklarla ilgili konuşmalı, zararlı alışkanlıkların fiziksel ve ruhsal açıdan kişiyi ne gibi olumsuz bir duruma sürüklediğini örnekleriyle anlatmalıdır.

4) Çocuklara ne az, ne çok; yeteri kadar para verilmelidir. Eğer ihtiyaçtan fazla para verilirse, lüzumsuz ve zararlı yerlere harcayabilirler, ihtiyaçtan az verilirse de para bulmak için bazı olumsuz alışkanlıklar edinebilirler. Buna dikkat edilmelidir.

5) Çocuklara zararlı alışkanlıkların nedenleri ve sonuçlarıyla ilgili olarak çeşitli kaynaklar temin edilmeli ve onların okumalarına imkân tanınmalıdır.

6) Sigara içen aileler, içtikleri sigaranın ne kadar olumsuz bir şey olduğunu çocuklarına anlatmalıdır. Ayrıca kesinlikle evde sigara içilmemelidir.

7) Çocuğun arkadaşlarına ve içinde bulunduğu çevreye dikkat edilmelidir. Çocuğu kötü alışkanlıklara iten arkadaşları varsa, bu izlenilmeli, gerekli tedbir de alınmalıdır. Eğer bunun üstesinden gelmek zorsa, öğretmeniyle ilişki kurulmalı, konu okul idaresine kadar götürülmelidir.

8) Aile yuvası, çocuk için çekici ve sıcak bir ortam haline getirilmelidir. Çocuk her türlü neşeyi, huzuru ve mutluluğu ailesinde bulursa, problemlerini ailesiyle paylaşırsa, dışarıyla paylaşacağı bir şeyi kalmaz. Bu şekilde zararlı alışkanlıklardan korunmuş olur. Çocuğu, uyuşturucu batağına yuvarlanmasına vesile olabilecek kötü örneklerin ve özelliklerin birahane, meyhane, diskotek, kahvehane gibi yerlerden uzak tutmalı

Gençler uyuşturucu tuzağına genellikle arkadaş bağlarıyla çekilmekte. Bilinçsiz gençler bu tuzağa kolaylıkla düşmekte.  Onun için gençlerin arkdaşlık ettiği kişilere çok dikat etmek gerekir. Ergenin en önemli problemlerinden biri de boş zamanını değerlendirememesidir. Boş zamanlarını değerlendirmesi için ergen, çeşitli sanat ve kültür aktivitelerine veya sportif faliyetlere yönlendirilebilir. Böyle sosyal becerilerinin artmasının sağlanmasının yanı sıra, madde kulanabileceği ortamlardan da uzaklaşmış olur.

Ergenin bağımlılık yapan maddeleri yasaklayan kural ve değerlere önem vermesini sağlamak önemli bir tedbirdir. Bunu dinî ve ahlâkî kurallara saygı besleterek temin etmek mümkündür. Çocukların ve gençlerin zararlı alışkanlıklardan korunmaları için sevgiden, ilgiden ve şefkatten mahrum kalmamaları ve müspet kişilik sahibi olmaları gerekir. Ailenin, okulun, iş çevrelerinin ve medyanın görevi, insanlara yapıcı mesajlar vererek, onların müspet kişilik sahibi olarak yönlendirilmesini ve eğitilmesini sağlamak...

Sigara bağımlısı, sigarayı kendi iradesi ile bırakamıyorsa, sigara da dâhil, alkol, uyuşturucu ve kumar bağımlılığının klinik tedavisi esastır. Günümüzde çocuklarımız kötü arkadaş, internet ve zararlı neşriyat, sigara, alkol ve uyuşturucu gibi tuzaklarla karşı karşıyadır. “Hiçbir aile ‘Benim çocuğum yapmaz’dememeli. Bu itibarla ebeveyn bunlara karşı uyanık olmalı ve çocuklarını korumalıdır. Çocuklarımızı bu gibi tehlikelerden koruyacak en etkili ve güçlü kalkan, sağlıklı bir din eğitimidir.

3- İslâm Dini Zarralı Alışkanlıkları Yasaklamıştır

Günümüzde sigara, alkol, uyuşturucu kullanımı ve kumar her geçen gün biraz daha artmaktadır. Gençlik aynı zamanda kişilik yapısının oluştuğu, iyi ve kötü alışkanlıkların kazanıldığı bir devredir. Birçok zararlı alışkanlık gençlik döneminde edinilir. İçki doğurgan bir kötülüktür; her günah, başka bir günaha kapı açar, ama içkinin açtığı kötülük/günah kapıları hem daha âcil açılır, hem de kapıların sayısı çok fazladır.

Hz. Peygamber (s.a.v.) bunu hatırlatır:“İçki bütün kötülüklerin anasıdır”(Nesâî, Eşribe 44)“...İçki içme. Çünkü içki, bütün şerlerin/kötülüklerin anahtarıdır. (İbn Mâce, 4034)  Günümüzde içki, hiddet ve öfkenin, şiddetin ortaya çıkmasına etki eden en büyük faktör olarak kabul edilmektedir.

Kur’an da, bu alışkanlığın toplumda düşmanlıklara sebebiyet verdiğine dikkat çekmektedir: “Şeytan içki ve kumar yolu ile aranıza düşmanlık ve kin sokmak ister”(Maide, 5/91)İçki insanlar arasında kin ve düşmanlığın meydana gelmesine neden olan zararlı bir alışkanlıktır. Kısacası alkol kişiye, aileye ve topluma ciddi zararlar vermektedir. Yapılan istatistikler de bunu göstermektedir.

Dünya Sağlık Teşkilatı’nın Türkiye’nin de içinde bulunduğu otuz ülkeyi kapsayan son araştırma raporlarına göre cinâyetlerin % 85’i (% 60-70’i aile içine dönüktür), tecâvüzlerin % 50’si, şiddet olaylarının % 50’si, eşlerini dövenlerin % 70’i, işe gitmeyenlerin % 60’ı ve akıl hastalıklarının % 40-50’si (bu oran bizzat alkol kullananlarla ilgilidir; onlardan doğan çocuklarda aklî ârızalar % 90’lardadır.

Alkol; üzüntüleri, sorunları unutmanın ya da çözmenin aracı değil, sorunların kaynağıdır. İşte alkollü içkilerin haram olmasının nedeni de budur. İslâm, bütün sarhoşluk veren içkileri haram kılmış, içmeyi yasaklamıştır. Yüce dinimiz; aklı, malı, canı, nesli ve dini korumayı esas almış, bu değerlere zarar verilmesini de şiddetle yasaklamıştır. Bu sebeple İslâm Dini, insanlara yararlı ve temiz olan şeyleri helâl, zararlı ve temiz olmayanları da haram kılmıştır. (Maide, 5/4-5; A’raf, 7/157)

Dünya ve âhiret mutluluğunu engelleyen, ferdî, ailevî ve toplumsal huzursuzluklara sebebiyet veren yasakların başında, içki ve uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklar gelmektedir. Nitekim Yüce Allah bizleri şöyle uyarmaktadır: “Ey iman edenler! (aklı örten) şarap (alkollü içkiler), kumar, dikili taşlar (putlar)ve şans için kullanılan fal okları ancak şeytanın işlerinden olan pisliklerdir. Öyleyse bunlardan kaçının; umulur ki kurtuluşa erersiniz. Gerçekten şeytan içki ve kumarla aranıza düşmanlık ve kin düşürmek, sizi Allah’ı zikretmekten ve namazı kılmaktan alıkoymak ister. Artık vazgeçtiniz, değil mi?(Mâide, 5/90-91)

Bu âyet-i kerimede Yüce Allah içki ve kumarın haram olduğunu açık bir şekilde bildirmiştir. Hem kendimize hem de aile ve çocuklarımıza sahip çıkalım, geleceğimizin teminatı çocuklarımıza ve gençlerimize güzel örnek olalım. Dünyada ve âhirette huzur ve mutluluğun ancak Yüce Allah’ın emir ve tavsiyelerine uymakla mümkün olduğunu unutmayalım!